چکیده:
رشد نرخ اعتیاد زنان و افزایش آسیبپذیری زنان از ناحیه این پدیده یکی از مهمترین بحثهای پیرامون آسیبهای اجتماعی چند سال اخیر در ایران بوده است. این مطالعه با راهبری اصول روش پدیدارشناسی توصیفی درصدد تحلیل روایت اعتیاد از منظر زنان مصرفکننده مواد است. دادهها با استفاده از نمونهگیری هدفمند و ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با نوزده زن دارای سابقه سؤ مصرف مواد مخدرجمعآوری شدند. پنج تم لذتجویی و دفع رنج، شخصیت آسیبپذیر، ضعف در مهارتهای زندگی، خانواده آسیبزا، استیلای هنجارهای مردانه و فرایندهای تسهیلگر مهمترین دلایل و انگیزههای مصرف مواد در زنان بودهاند که موجب شکلگیری برخی پیامدهای درونی-فردی و بیرونی-اجتماعی برای آنانشدهاند. ضرورت ناگزیر ترک، رفتار دوگانه خانواده و چالشهای پیرامون خدمات کاهش آسیب مهمترین چالشهای زنان در مسیر رهایی از اعتیاد بودهاند. درمجموع 11 مقوله سطح سوم، 29 مقوله سطح دومو 413 عبارت معنایی کشف و استخراج شد.
The rise in the rate of addiction among women and the resulting increase in women’s vulnerability has been a predominant debate in social pathology during the past few years in Iran. Accordingly, this study, with the guidance of the principles of the method of descriptive phenomenology, aims to analyze the addiction narrative as told by drug-addicted women. The data were collected using targeted sampling and deep and semi-structured interviews from women with a history of drug abuse residing in the city of Isfahan. According to the findings, the five themes of pleasure-seeking and pain-avoidance, a vulnerable character, weakness in life skills, an unsafe family, dominance of male norms and facilitating processes have been the most important reasons and motivations behind drug abuse among women, which have caused the formation of certain inner-personal and outer-social consequences for addicted women. The Necessity to leave,family’s dual behavior, and the challenges around harm-reduction services have respectively been the most important challenges for women on their path to rehabilitation. In total, 11 third-level categories,29second-level categories, and 413 semantic terms were discovered and extracted.
خلاصه ماشینی:
در آخرین مطالعـه سـال ٢٠١٢ از ٤١/٥ میلیـون مصـرف کننـدگان مـواد مخدر غیرقانونی، بیش از ٤٢% زنـان بـوده انـد (٢٠١٤ ,Greenfield &Mchugh, Wigderson, )و اخیراً این نسبت ١/٤ به ١ تخمین زده شده است (٢٠١٥,Kedia&Lal, Deb, ).
Luoma, et alاما زنان مصرف کننـده مـواد در مقایسـه بـا مـردان از حمایـت اجتمـاعی ضعیف تـری برخوردارنـد (٢٠٠٧,Kumar &Crome, ) و درجـه داغ آن بـرای آنـان بـه دلیـل کلیشه های مبتنی بر جنسیت که استانداردهای متفاوتی برای زنان تعریف میکند بیشتر اسـت (٢٠١٥ .
درحالیکه مراقبت هـای بهداشـتی و خـدمات اجتمـاعی بـرای اکثـر افرادی که از مواد مخدر استفاده میکنند کمیاب است ، نیازهای خاص زنان به شکل ویـژه ای در این حوزه نادیده گرفته شده اسـت (٢٠١٧ ,Pol &Schleifer, ).
نادیـده گـرفتن سـهم عاملیـت زنانـه و غلبـه گفتمـان هـای مردمحورانـه پیرامـون مصـرف و وابسـتگی بـه مـواد در زنـان ، سـبب شـکل گیـری برخـی پنداشت های ناصحیح از پدیده اعتیاد در زنان و استمرار آسیب پـذیری مضـاعف تـر آنـان در مواجهه با این پدیده شده است .
هرچند تجربه خوشایند این احساس در اوایل دوران مصرف مواد یکـی از مهم ترین انگیزه های شرکت کنندگان برای استمرار مصرف عنوان شده است ، اما اسـتمرار ایـن وضعیت همراه با وابستگی بیشتر زنان به مصرف مواد، سبب تبدیل آن بـه بحرانـی دیگـر در زندگی آن ها شده است .
نتیجه گیری این مطالعه با رویکـرد کیفـی و بهـره گیـری از روش تحقیـق روایـت پژوهـی بـه توصـیف تجربه های متفاوت زنان مصرف کننده مواد از اعتیاد پرداخته است .