چکیده:
بسیاری از ایرانیان از گذشته های دور در هویت ملی خود پافشاری کرده اند. آنان از زمان پیش
از اسلام تا پس از آن به فرهنگ و زبان ایرانی علاقه مند بوده و در دفاع از این هویت ، در برابر
بیگانگان مقاومت هایی نشان داده اند. امروزه نیز بسیاری از نویسندگان به هویت ملی توجه
دارند، اما تدوین گران و مولفان کتاب های درسی علاقه ی چندانی بدان نشان نداده اند . هویت
ملی شامل هر گونه گرایش به زبان، فر هنگ، میهن، مشاهیر وطنی، اسطوره ها و مذاهب باستانی
و حتی مذاهب بیگانه که با سنت های وطنی درآمیخته است، می گردد. از نتایج مقاله آن است
که در کتب درسی اشاره هایی کوتاه به این گرایش ها شده است ، نمونه ی آن کتاب فارسی
پنجم ابتدایی است که 7/5%به این مفاهیم پرداخته است.
این مقاله به بررسی درون مایه های هویت ایرانی در کتاب «فارسی بخوانیم»پنجم دبستان
می پردازد و مشخص می سازد که چه اندازه از درون مایه های این درس ها در سمت و سوی
ادبیات هویت ملی است.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله به بررسي درونمايههاي هويت ايراني در كتاب «فارسي بخوانيم» پنجم دبستان ميپردازد و مشخص ميسازد كه چه اندازه از درون مايههاي اين درسها در سمتوسوي ادبیات هويت ملي است.
پيشينهی پژوهش پژوهشهاي فراواني درباره هويت ايراني به عمل آمده است، اما درباره كتاب هاي درسي آنچه شايان يادآوري است، ارائه مي شود: صالحي عمران و شكيباييان در «بررسي ميزان توجه به مؤلفههاي هويت ملي در كتابهاي درسي دورة آموزش ابتدايي» به ارزشهاي هويت ملي، مذهبي، انقلابي و موارد ديگر رو كرده و از كم توجهيهاي مؤلفان در اين زمينه ها انتقاد نموده اند.
منصوري و فريدوني در مقاله «تبلور هويت ملي در كتب درسي (بررسي محتوايي كتاب فارسي دوره ابتدايي)» به مؤلفههاي هويت ملي و ايراني چون فرهنگ، وطن، مشاهير، اساطير، ادبيات، آثار تاريخي، تاريخ و سياست، هنر و معماري و فرهنگ اقوام ايراني پرداخته و به همان كمتوجهيها اشاره كرده است.
(همان، ميرصادقي، 1376 : 300) دادهها و بررسي آنها كتاب «فارسي بخوانيم» داراي چهل درس ادبی و فرهنگی است كه از اين ميان حدوداً ده درس آن با هويت ملي سروكار دارد، اما درونمايهی همهی آنها هويت ملي نيست.
نتایج مقالهی حاضر با روش و ادبیات درونمایهای و خاص خود با نتايج ديگران هم سوست، براي نمونه مقاله «تبلور هويت ملي در كتب درسي»، مطالعه دقيقياست در كتاب هاي درسي «فارسي بخوانيم» ابتدايي (1386) و نتيجه اش اين است كه «ميزان توجه نگارندگان و برنامه ريزان دروس دوره ابتدايي به مقولههاي سرزميني و تاريخي هويت ملي ايرانيان (فرهنگ، مشاهير، ادبيات، وطن، تاريخ، جغرافيا و هنر و ميراث فرهنگي) كم بوده است و اين مقدار 7% كل موارد بررسي شده را تشكيل ميدهد (منصوري، فريدوني، 1388 : 42)، مقالهی حاضر نيز كه از جنبهی ديگر به يكي از اين كتاب ها پرداخته، تقريباً همان نتيجه را گرفته است: 5/7% درون مايههاي كتاب فارسي بخوانيم پنجم ابتدايي با هويت ملي ارتباط دارد.