چکیده:
سیل به عنوان یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی با عواقب اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی است. برای جلوگیری از هرگونه خسارت ناشی از سیل تهیه نقشه حساسیت به وقوع سیل نخستین گام در مدیریت سیلاب است .هدف اصلی این پژوهش، شناسایی مناطق حساس به سیل گیری با استفاده از ارزیابی دو مدل نسبت فراوانی (FR) و وزن شواهد (WofE) در استان کرمانشاه می باشد. ابتدا موقعیت 146 نقطه سیل گیر در منطقه تهیه گردید. از این تعداد، 102 نقطه (70٪) به طور تصادفی به عنوان داده های اصلی برای واسنجی و باقی مانده، تعداد 44 نقطه (30٪) برای مقاصد اعتبارسنجی استفاده شد. در مرحله بعدی 11 فاکتور موثر بر وقوع سیل شامل زمین شناسی، کاربری اراضی، فاصله از رودخانه ها، تراکم زهکشی، شیب، جهت شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI)، طبقات ارتفاعی و میانگین بارندگی مشخص گردید. نقشه رقومی تمامی پارامترها با استفاده از نرم افزارArc GIS 10.2 با فرمت رستری تهیه شدند. سپس احتمال رخداد سیل برای هر کلاس از هر پارامتر محاسبه گردید و در نهایت وزن های به دست آمده برای هر کلاس در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در لایه های مربوطه اعمال گردید. نقشه احتمال سیل منطقه مورد مطالعه تهیه گردید. در ادامه، برای اطمینان از صحت نقشه تهیه شده از منحنی (ROC) استفاده شد. نتایج نهایی نشان داد که مدل FR(89/85 درصد) و مدل WofE (20/83 درصد) نتایج مشابه و معقولی دارند. بنابراین، نقشه های حساسیت سیل می تواند برای محققان، شرکت سهامی آب منطقه ای غرب، وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان جهت کاهش خسارت مفید و ضروری باشد.
خلاصه ماشینی:
پهنه بندي نقشه حساسيت سيل گيري با استفاده از ارزيابي کارايي روش هاي نسبت فراواني و وزن شواهد مطالعۀ موردي: استان کرمانشاه مژگان انتظاري ، دانشيار دانشکده علوم جغرافيا و برنامه ريزي ، دانشگاه اصفهان ، اصفهان ، ايران .
در اين پژوهش سعي شده است به بررسي ميزان انطباق دو مدل نسبت فراواني (FR) و وزن واقعه (WofE) براي تهيه نقشه پهنه بندي حساسيت سيل گيري در استان کرمانشاه پرداخته شود.
در سومين مرحله ، دو مدل نسبت فراواني (FR) و وزن واقعه (WofE) براي تهيه نقشه پهنه بندي حساسيت سيل گيري در استان کرمانشاه بکار گرفته شده و مهمترين عوامل تاثيرگذار در وقوع سيل هاي منطقه شناسايي و وارد مدل سازي شدند.
در پژوهش حاضر با توجه به موقعيت هيدرولوژي و جغرافيايي منطقه و مطالعات پيشين از بين عوامل و فاکتورهاي موثر در وقوع سيل فاکتورهاي طبقات ارتفاعي، زمين شناسي، کاربرياراضي، فاصله از رودخانه ، درصدشيب ، جهت شيب ، انحنايزمين ١، شاخص رطوبت توپوگرافي ٢(TWI)، تراکم زهکشي و لايه خاک به منظور تهيه نقشه پتانسيل سيل در استان کرمانشاه انتخاب گرديد.
اگر مقدار FR بزرگتر از ١ باشد، همبستگي بالايي وجود دارد و ارتباط کمتر برابر است با ارزش FR کمتر از ١ (٢٠١٠ ,Pradhan) نسبت فراواني براي يک طبقه يا کلاس مشخص از يک عامل معين از رابطه زير قابل محاسبه است (رجوع شود به تصویر صفحه) که در آن E تعداد نقاط سيل در کلاس مورد نظر.
در اين مطالعه نقشه پهنه بندي حساسيت سيل گيري با استفاده از دو روش نسبت فراواني و وزن شواهد تهيه گرديد.