چکیده:
وقف با تاریخچهای کهن، سنت حسنه اسلامی است که یکی از راهبردهای اساسی استفاده از آن، پیوند دادن آن با نظام علمی کشور است. در شرایط کنونی با توجه به سیاستگذاری تمرکزگرای حاکم، نظام آموزشی با مشکلات عدیدهای روبهرو شده است. وقف به عنوان نهادی مردمی میتواند یکی از ظرفیتهای اساسی برای اصلاح آن باشد. هدف این پژوهش کشف راهکارهایی وقفبنیان برای توسعه نظام علمی کشور است. روش گردآوری دادهها، کتابخانهای و تحلیل آنها بر اساس روش تحلیل مضمون صورت پذیرفته است. بر اساس نتایج این پژوهش پنج مضمون اصلی که از تحلیل مضمون منابع کتبی مربوط به «رابطه وقف و نهاد علم» به دست آمده عبارتاند از: «بعد اقتصادی»، «بعد بینالملل»، «بعد فناوری»، «بعد مردمی» و «بعد توزیع سرمایه». بر اساس نتایج، سرمایهگذاری موقوفات در استفاده از فناوریهای روز مرتبط با آموزش و پژوهش، رفع مشکل معیشتی استادان و دانشجویان، مردمیکردن مدیریت مراکز علمی، دیپلماسی علمی وقفبنیان، صیانت از مراکز علمی تاریخی، تاسیس کتابخانهها، پژوهشگاهها و انتشارات بینالمللی و پایگاههای اطلاعاتی علمی از راهکارهای وقفبنیان اصلاح نظام علمی کشور است.
Endowment or waqf has a long history and has been emphasized in Islam as a good tradition. One of
the main strategies for using the Waqf entity is to link it with the scientific system of the country. Due
to the centralized and state-oriented policies governing the scientific system, the progress of education
and research in the country faces many problems. Endowment as a long-standing traditional and
popular institution in can be one of the main capacities for reforming the scientific system. The
purpose of this research is to explore the foundations for the reform of the scientific system. The
method of data collection and analysis is the library and thematic analysis method. Based on the
results of this research, five main themes and organizers which are derived from the analysis of the
content of written literature related to the central and comprehensive content of "the relationship
between the endowment and the institution of science" are Economic dimension, International
dimension, Technology dimension, human dimension, and Capital distribution dimension. Based on
the results of this research, the investment of endowments in the use of world-class technologies in
education and research, livelihood support of professors and students, decentralizing and popularizing
the management of scientific centers, scientific diplomacy, endowment fundraising, preservation of
scientific and historical centers, the establishment of independent libraries and research institutes, the
creation of international publications and scientific databases based on endowment strategies, are the
basis for the reform of the scientific system of the country.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتايج ، سرمايه گذاري موقوفات در استفاده از فناوري هاي روز مرتبط با آموزش و پـژوهش ، رفـع مشـکل معيشتي استادان و دانشجويان ، مردمي کردن مديريت مراکز علمي ، ديپلماسي علمي وقف بنيان ، صيانت از مراکـز علمـي تـاريخي ، تأسيس کتابخانه ها، پژوهشگاه ها و انتشارات بين المللي و پايگاه هاي اطلاعاتي علمي از راهکارهاي وقف بنيان اصلاح نظام علمـي کشور است .
نتيجـه تحقيقـات نشـان داده کـه يکي از راهبردهاي اساسي استفاده از نهاد وقـف ، پيونـد رغبت و انگيـزه شـرکت هـا و تراسـت هـاي بـزرگ ملـي و دادن آن با مراکز علمي اسـت ، امـروزه وقـف مـي توانـد در چندمليتي با ميلياردها دلار سرمايه و هـزاران کـارگر بـراي راستاي پيشبرد اقتصاد دانش بنيان و تقويت آمـوزش عـالي تأسيس بنيادهاي وقفي به حدي روزافزون شـده اسـت کـه کشور استفاده شوند همچنان که در گذشته استفاده زيـادي اعجاب برانگيز است ، زيرا نتايج مفيد همه اينها در نهايت به از اين نهاد مي شده است .
در در زمينه آموزش عمومي اهتمام و توجه ويژه اي شده اسـت سال هاي اخير نيز اقبال شايسته اي به وقف زمين و امکانات هرچند در عمل شکاف وسيعي بين اهـداف تعيـين شـده بـا ديگر براي احـداث و تجهيـز مـدارس جديـد، دانشـگاه هـا، وضعيت موجود مشاهده مي شود.
«سازمان اوقاف به عنوان وارث آثار اين سنت بنيادين آموزش و پرورش ، وقف و استفاده از ظرفيـت هـاي ديرينـه بـا ايجـاد تشـکيلات مـنظم و منسـجم علمـي در آن در علم و فناوري در نقشه جامع علمي کشور نيز جايگاه بخش هاي مختلف حفظ و احيا، پژوهش ، انتشارات و معرفي مهمي دارد.
[Education and Knowledge in Iran (Persian)] Tehran.