چکیده:
یکی از مستندات قاعده اصالت صحت در عقود که فقها درباره آن خیلی بحث کردهاند و معرکه آرا شده آیه شریفه «یا ایّها الّذین آمنوا اوفوا بالعقود احلّت لکم بهیمة الانعام» است. به این آیه برای اثبات چندین اصل و قاعده مانند اصالت صحت در عقود، اصالت لزوم، اصالت عدم اشتراط و اصالت عدم مانعیت استناد شده است؛ در این مقاله علاوه بر نظریه مختار، پاسخ نظریات مخالف نیز به صورت ضمنی داده شده است.
خلاصه ماشینی:
1 احتمال دوم: الف و لام جنس باشد، فلذا مراد از وفاى به عقود در اين آيه، اعم از عقودى باشد كه بندگان ميان خود و خداوند بستهاند و آن عقودى كه ما بين خودشان و بين يكديگر قرار دادهاند.
اثبات اصاله الصحه فی العقود: یعنی برای تصحیح عقد براسه است، و اینکه عقد لازم شود، یعنی لازم شود آنچه که عقد است و از جانب شرع برای خصوص این عقد، مصحح همان، ص 6.
نظریه دوم مراد از عقود: عموم مراد از امر به وفاء: وجوب قیام به مقتضای عقد وعهد مادامی که متعاقد یا عاهد بر عهد، باقی باشد نتیجه: فلذا تا زمانی که هردو یا یکی از آن دو از عهد یا عقدش برنگردد عقد واجب الوفاء است ؛ اما اگر یکی از متعاقدین یا متعاهدین یا هردو رجوع کنند و عهد را فسخ کنند، وجوب مرتفع میشود.
نظریه سوم مراد از عقود: عموم مراد از وفاء: وجوب عمل به مقتضای عقد به این معنا : اعتقاد به لزوم عقد لازم و جواز عقد جایز و حلیت عقد حلال و حرمت عقد حرام.
با توجه به این مطلب، باید مراد مستدلین به آیه برای اثبات اصاله الصحه فی جمیع العقود ولو غیر وارد در شریعت، معنای مجازی عقود باشد، که در صورت مجازی بودن معنای عقود، اشکالات متعدد دیگری نیز وارد میشود.
فلذا آیه مثبت اصاله الصحه که برای اثبات صحت عقود مخترعه است نمیتواند باشد، زیرا تخصصاً شامل عقود مخترعه نیست.