چکیده:
رابطه لفظ و معنا از جمله موضوعاتی است که آبستن سوالات متعددی برای اندیشمندان بوده است. یکی از مهمترین و ریشهایترین سوالاتی که در این باره وجود دارد این است که «عامل ساخت معنای پایه در یک لفظ چیست و چگونه میتوان آنرا شناخت؟». این نوشتار با مراجعه به منابع معتبر اصولی و همچنین تالیفاتی که در رشتههای زیر مجموعه فلسفه زبان صورت گرفته است، به مسئله پیشین پرداخته است و نشان میدهد چگونه معنای پایه در یک لفظ شکل میگیرد و با چه روشهایی میتوان آن را شناخت. وضع را به اعتبار واضع آن یا از طرف خداوند متعال است یا واضع، فردی یا دستهای از انسانها هستند. این دسته از وضعها را میتوان در طول زمان از نظر تغییر معنای اولیهای که برای لفظ ایجاد شده است، مورد مطالعه قرار داد. لذا وضع به دو گونه بیان شد؛ وضع اولیهای که معنای ابتدایی را در لفظ ایجاد کرده است و وضع ثانوی که در طول زمان اتفاق افتاده است. این وضع ثانوی ممکن است موجب تثبیت معنای اولیه لفظ شده باشد؛ یا به عبارت ساده، معنای لفظ در طول زمان تغییر نکرده باشد که ممکن است موجب تغییر معنای اولیه شده باشد. بر این اساس وضع به سه قسم وضع عرفی، وضع شرعی و وضع لغوی بیان شد. مطالب منتج به این مطلب شد که اندیشمندان وجود پدیدهای معنا ساز را به عنوان وضع پیشفرض گرفته و پس از آن به دنبال تبیین دقیق ماهیت آن رفتهاند و هر کدام از نظریههای موجود، در باب ماهیت وضع، صحیح است و میتوان ادعا کرد که این پدیده اولین معانی را در لفظ ایجاد کرده است. از این رو نمیتوان لفظ را تشنه معنا دانست بلکه باید آن را آبستن معنایی دانست که به برکت عملیات وضع در آن ایجاد شده است.
خلاصه ماشینی:
این نوشتار با مراجعه به منابع معتبر اصولی و همچنین تألیفاتی که در رشتههای زیر مجموعه فلسفه زبان صورت گرفته است، به مسئله پیشین پرداخته است و نشان میدهد چگونه معنای پایه در یک لفظ شکل میگیرد و با چه روشهایی میتوان آن را شناخت.
مطالب منتج به این مطلب شد که اندیشمندان وجود پدیدهای معنا ساز را به عنوان وضع پیشفرض گرفته و پس از آن به دنبال تبیین دقیق ماهیت آن رفتهاند و هر کدام از نظریههای موجود، در باب ماهیت وضع، صحیح است و میتوان ادعا کرد که این پدیده اولین معانی را در لفظ ایجاد کرده است.
پاسخ به پرسشهای زیر میتواند نگارنده را در این مسیر یاری دهد: تعریف لفظ و معنا چیست؟ مراد از معنای پایه چیست؟ وضع چیست و چگونه معنای پایه ایجاد میکند؟ اقسام وضع کدامند؟ با چه روشهایی میتوان هر یک از اقسام وضع شناخت؟ شناخت روشمند معنای پایه میتواند ثمرات زیر را در پی داشته باشد: اثبات وجود و شناخت صحیح معنای پایه، موجب میشود یکی از اساسیترین پرسشها در باب نسبیت گرایی دینی پاسخ داده شود، و آن «نسبیت در فهم متون دینی» است.
ماهیت وضع پس از آنکه «وضع» به عنوان تنها عامل معنا بخش در لایه معنای پایه معرفی شد، اکنون نیکوست، به این پرسش پاسخ گفته شود که «این پدیده چیست و چگونه توانسته است، معنایی را که در لفظ نبوده ایجاد کند؟».
در الفاظ نیز برای سهولت در افاده و استفاده چنین اتفاقی رخ میدهد و واضع ملتزم و متعهد میشود که هنگام اراده معنای مخصوص، لفظ خارجی را بیان کند، و این همان حقیقت وضع است.