چکیده:
خشونت علیه زنان، پدیده ای دیرینه و نسبتا شایع در همه جوامع است. افزون بر میزان فراوان انواع خشونت جسمی، روانی، جنسی و اقتصادی علیه زنان، آنچه که اهمیّت توجه و حمایت از زن خشونت دیده را در این وقایع، دوچندان میسازد، رقم سیاه این خشونتها و لزوم حفاظت از خانواده و سایر اعضای آن، از جمله کودکان و همچنین، درمان زنان بزه دیده برای پیشگیری از تکرار خشونت است. فارغ از مباحث لزوم یا عدم لزوم مداخلۀ اجتماع محور در این زمینه، امروزه، اقدام های مختلفی در راستای حمایت از زنان در معرض خشونت خانگی یا خشونت دیده از سوی نهادها و سازمانهای مختلف دولتی یا جامعوی به کار گرفته میشود که پیش بینی و ایجاد «خانههای امن» نمونه ای از این موارد است. نقش خانههای امن در اصلاح زنان خشونت دیده یا در معرض خشونت از رهگذر ارائه حمایتهای کوتاه مدت و بلندمدت امر مهمی است که تاکنون، چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته و پرداختن به آن، ضروری است. از این رو، نگارندگان نوشتار حاضر، ضمن بحث در مورد سابقه و ویژگیهای خانههای امن در سایر کشورهای پیشرو مانند کانادا، ایالات متحده امریکا و... با مراجعه به معدود خانههای امن دولتی و خصوصی شهر تهران، مصاحبه با مسئولان امر و بررسی دستورالعملهای نگاهداری زنان خشونت دیده خانگی در ایران، ویژگیهای حمایتی خانههای امن و چالشهای پیش روی آنها مانند کمبود فضا و امکانات، کمبود بودجه تخصیص داده شده به این نهادها، نبود نیروی انسانی متخصّص در این زمینه و ... را مورد بررسی قرار داده اند که نشانگر این مساله است که وجود و گسترش خانههای امن در ایران، لازم و همچنین، رفع نقایص موجود در این زمینه، نیازمند آموزش، آگاهی بخشی و جلب کمک یا حمایت یابی هرچه بیشتر جامعه مدنی و سایر نهادهای مرتبط دولتی برای ارائه برنامههای با کیفیت تر در ابعاد مددکاری، روانشناختی، حقوقی و پزشکی در راستای درمان زنان خشونت دیده و پیشگیری از تکرار خشونت در آینده است.
Violence against women is an ancient and rather widespread phenomenon in all societies. More than the high rate of different sorts of physical, mental, sexual and economic violence against women, the crucial issues which demand women's support are the black figure of violence, the necessity of family member's support and violated women's treatment in order to prevent its repetition. Nowadays, regardless of the need or no need for social-based intervention, various attempts have been made to protect women at the risk of domestic violence or violated ones, by governmental organizations and NGOs. Designing "safe house" is a sample for protection. The fundamental role of safe houses in the protection of these women by presenting long and short- terms supports has not already been under the spotlight of scholars. Hence, the authors in this paper firstly have discussed the background and the features of safe houses in the countries such as Canada, USA, etc. In the second step, different responsible people in the governmental and non-governmental safe houses in the city of Tehran have been interviewed and their safety instructions are analyzed. The third step is to consider the supportive characteristics of these houses and their challenges such as the lack of physical space and the professional staff, low budget, etc. The findings emphasize the importance of safe houses in Iran, enhancing their situation by means of inclusive education, public awareness and all parts of the society's supports to present qualified programs in legal, psychological, medical, etc. aspects.
خلاصه ماشینی:
به نظر میرسد از آنجا که یکی از مهمترین اهداف اقدامهای انجامشده درخصوص افراد درگیر در آسیبهای اجتماعی، مانند خشونت خانگی آمادهسازی آنها برای زندگی مستقل و سالم است، مداخلههای اجتماعی (موسویچلک، 1389: 44) و حمایتی، مانند خانههای امن و اورژانس اجتماعی در این راستا نقش مؤثرتری خواهند داشت که خود از ابزارهای پیشگیری اجتماعی و از مصادیق مهم بزهدیدهشناسی حمایتی است که با بالارفتن آمار خشونت خانگی و تنوع اشکال آن، مانند خشونتهای روانی همچون به ستوهآوری روانی، آپارتمانی و پنهانیبودن این آسیب مهم اجتماعی که افزون بر زنان، فرزندان، خانواده و کل جامعه را تحت تأثیر قرار میدهد، نقش بسیار مهمی ایفا میکند که باید هدف بلندمدت این نهاد، درمان زنان و پیشگیری از خشونت و چرخۀ آن بهصورت کلی در جامعه باشد.
به نظر میرسد ارائۀ حمایتهای کوتاهمدت، مانند خوراک، پوشاک، محل اسکان در مراحل اولیه مهم و اساسی هستند؛ اما آنچه که از اهمیت بیشتری برخوردار است، درمان زنان از رهگذر سوقدادن آنان به سمت استقلال اقتصادی و بالابردن سطح آگاهی آنان برای حفاظت از خود، فرزندان و حتی همسر مرتکب خشونت برای پیشگیری از خشونت و تکرار آن برای ایجاد آثار پایدار در حمایت از این زنان، خانوادۀ آنها و جامعه بهصورت کلی است که نیازمند انجام پژوهش در این زمینه از منظر بزهدیدهشناسی حمایتی، جرمشناسی پیشگیری و… است.