چکیده:
شهر جدید، شهری است برنامهریزی شده برای تمرکز زدایی جمعیتی و اقتصادی کلانشهرها که از لحاظ اشتغال و خدمات خود اتکاست. در حالی که امروز یکی از بارزترین چالشها در این شهرها، وابستگی آنها به منطقه کلانشهری، در تامین شغل، امکانات و خدمات است. بررسی رویکردها و نظریههای مختلف پیرامون موضوع نشان میدهد که عدم تعادل کار-مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی این وابستگی است که به شکل سفرهای روزانه کاری و غیرکاری ساکنان بروز مینماید. شهر جدید پردیس واقع در 35 کیلومتری شرق تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست، در این مقاله سعی بر این است که میزان خوداتکایی این شهر و میزان وابستگی آن به منطقه کلانشهری تهران مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش تحقیق مقاله توصیفی- تحلیلی بوده که با حجم نمونه 400 خانوار (با استفاده از رابطه کوکران) از میان 13400 خانوار موجود در شهر، به شیوه نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انجام شده است. توصیف دادهها در وضع موجود با استفاده از مطالعات کتابخانهای و جمعآوری پرسشنامه پیرامون سفرهای کاری و غیرکاری موجود و تحلیل شدت و جهت سفرها از طریق نرمافزار پاژک و تحلیل همبستگی و تاثیر متغیرهای مستقل بر وابسته از طریق نرمافزار SPSS انجام شده است. یافتههای تحقیق بیانگر آن است که که محل کار 8/77 درصد از ساکنان شهر پردیس در خارج از پردیس قرار گرفته است و 5/59 درصد از مردم شهر ترجیح میدهند مجدداً به تهران باز گردند. همچنین فقدان جاذبههای شغلی به میزان 0.60، کمبود امکانات آموزشی به میزان 0.423، کمبود امکانات بهداشتی- درمانی به میزان 0.372 از تاثیرگذارترین عوامل در وابستگی شهر پردیس به کلانشهر تهران هستند. بنابراین هر دو فرضیه تحقیق تایید میشوند.
The new town from this research's point of view is a planned city for physical, economic and social decentralization. In city suburban which is self-reliance of occupations and services is not dependent to the main city. Despite of proximity to the main city, it encourages people to leave the main city and settle in the planned town. But by time passing these towns are facing urban functionality challenges. One of the most clear emerged challenges in recent decades is the transformation of these towns to dormitory of the main city. The New Town of Pardis is a planned city in pristine and barren lands, approximately 35 Kilometers Southwest of the Tehran Metropolis. The aim of this research is to evaluate the independency and self-reliance of New Town of Pardis after several decades of construction in compared with the Tehran metropolitan Region in case of residents basic needs and employment. The methodology used in this research is an analytical method with approximately 400 sample from 13400 families in the city size and by use of flow analysis techniques and library and documentary studies, data collecting through interviews and questionnaires about working and non-working trips and flow and stream and finally the analysis regression are done by SPSS and Pazhak analysis software. The findings show that the 60.9 of residents are from lower middle level income families which almost moved to Pardis from other cities especially Tehran because of financial problems for obtaining cheaper residence. The analysis shows that by several decades passing of the town age 77.8 percent of the people's work place are outside the town trips and 59.9 percent of the town residents prefer to go back to Tehran for living. Also findings show were not job place 60 percent and shortage education 422 percent and shortage sanitary 272 percent affective factor in depend is Pardis New Town to the Tehran Metropolitan Region. Thus, both hypotheses are accepted.
خلاصه ماشینی:
بررسی رویکردها و نظریههای مختلف پیرامون موضوع نشان میدهد که عدم تعادل کار-مسکن ناشی از نبود اقتصاد پایه در شهر جدید و کمبود امکانات و خدمات شهری علت اصلی این وابستگی است که به شکل سفرهای روزانه کاری و غیرکاری ساکنان بروز مینماید.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل3- چهارچوب مفهومی تحقیق برای تحلیل میزان خوداتکایی شهر جدید پردیس سوابق تحقیق از سال1364 بدنبال احداث شهرهای جدید پس از مصوبه هیات وزیران تاکنون مطالعات و مقالههای زیادی در خصوص این شهرها انجام گرفته اما بررسی اين مطالعات نشان میدهد که ارزیابی در خصوص میزان خود اتکایی شهرهای جدید با تکیه بر سفرهای روزانه بویژه در بین مطالعات داخلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
در این تحقیق، متغیرهای مستقل شامل تعداد سفرهای کاری و غیرکاری به کلان شهر تهران و ارزیابی خدمات و امکانات شهری موجود در شهر پردیس میباشد و متغیر وابسته آن خوداتکایی شهر جدید پردیس است که هدف آن مشخص نمودن میزان موفقیت شهر جدید پردیس در دستیابی به استقلال و کاهش وابستگی به شهر مادر جهت تامین نیازهای اولیه و اساسی و وجود تعادل مسکن- کار است.
بررسی میزان وابستگی شهر پردیس در سفرهای کاری: بررسی فرصتهای اشتغال در شهر به نسبت جمعیت ساکن (تعادل مسکن/کار) یکی از مهمترین عوامل برای سنجش خوداتکایی شهر جدید است.
Five new towns in the Seoul metropolitan area and their attractions in non-working trips: Implications on self-containment of new towns, Habitat International, 29: 647-666.