چکیده:
ژئوتوریسم، یکی از گونههای حفاظتمحور، آموزشی و مسئولانۀ گردشگری به شمار میرود به دنبال ترویج ارزشهای میراث زمین و کمک به توسعۀ جوامع محلی است و مناطق روستایی یکی از مقصدهای مهم ژئوتوریسم محسوب میشود. شکلگیری ژئوتوریسم در مجاورت مناطق روستایی، میتواند موجب شکلگیری ارتباط بین ژئوتوریسم، گردشگران و فعالیتهای ژئوتوریستی با روستاها گردد و این امر در ایحاد تعاملات بین روستاها و ژئوتوریسم و اثرات مختلف ژئوتوریسم بر این روستا بسیار مؤثر است، لذا ضرورت بررسی ارتباطات و تعاملات بین روستا با ژئوتوریسم اجتنابناپذیر است. طبس یکی از مناطق مهم ژئوتوریسم کشور بوده و درۀ کال سردر در شرق طبس، یکی از مکانهای ژئوتوریستی است که ژئوسایتهای متعددی دارد. این دره در مجاورت روستاهایی مانند خرو علیا و سفلی، نیاز و مهربانی قرار گرفته است. در این پژوهش کاربردی، از طریق داده های کتابخانهای و میدانی، به ارزیابی ژئوسایتها و نگرشهای مردم پرداخته شده است. نمونه آماری شامل 384 گردشگر ورودی به منطقه و 66 نفر از جامعه روستایی و 10 نفر از کارشناسان حوزه ژئوتوریسم است. تجزیه و تحلیل بخش ارزیابی ژئوتوریسم از طریق روش ارزیابی فاسیلاس و ارزیابی ارتباطات و نگرشهای مردم و گردشگران نسبت به ژئوتوریسم از طریق آزمونها و تحلیلهای آماری، انجام شده است. نتایج نشان میدهد که کال سردر دارای توانهای ژئوتوریستی بالایی است اما میزان آگاهی مردم و گردشگران نسبت به توانهای ژئوتوریستی نسبتاً پایین است و انگیزۀ مسافرت بیشتر گردشگران نیز تفرج و تفریح در آبهای گرم معدنی کال سردر است، همچنین گردشگران برای تأمین خدمات و نیازهای خود کمتر به روستاهای پیرامون مراجعه میکنند و مشارکت مردمی در ژئوتوریسم ضعیف است. بر همین منوال اثرات اقتصادی ژئوتوریسم و میزان تأثیرپذیری روستا از ژئوتوریسم نیز اندک و محدود است. در مجموع این پژوهش، از نظر حوزه ژئوتوریسم و روابط اجزای ژئوتوریسم، گام مهمی در پیوندهای ژئوتوریسم روستای برداشته است.
Geotourism is one of the most explicit, educational, and responsible conservation areas for tourism, which seeks to promote the values of the land heritage and contribute to the development of local communities, and rural areas are considered as one of the important goals of geotourism. The formation of geotourism in the vicinity of rural areas can lead to the formation of the relationship between geotourism, tourists and geotouristic activities with villages, and this is very effective in the field of interaction between villages and geotourism and the various effects of geotourism on this village. Therefore, the necessity of investigating communications and interactions between villages and geotourism is inevitable. Tabas is one of the important areas of geotourism in the country, and the Kal-e-Sardar valley in eastern Tabas is one of the geotourist locations that has several geocytes. This valley is in need of kindness in the vicinity of villages like the upper and lower ranges. In this research, geotourism has been investigated through geocytes' assessment through the Fasciass approach and the evaluation of the connections and attitudes of people and tourists towards geotourism through statistical tests and analyzes. The results indicate that Kal-e Sedar has high geotechnical powers, but the awareness of the people and tourists is relatively low in geotourism and the incentive for most tourists to travel is also a pleasure and relaxation in the warm waters of the Kal-e Shar. Also, tourists visit villages around their villages to provide their services and needs, and popular participation in geotourism is weak. Similarly, the economic effects of geotourism and the extent of the impact of the village on geotourism are also limited.
خلاصه ماشینی:
سنجش و ارزیابی اثرات و ارتباطات بین ژئوتوریسم و توسعۀ روستایی مطالعۀ موردی: روستاهای پیرامون کال سردر در شهرستان طبس1 سیدراشد صفوی1*، حسن اروجی2، محمد علیزاده3، احسان زمانیان4 1استاديار دانشكده اقتصاد دانشگاه پيام نور، تهران، ايران 2استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه یزد، یزد، ایران 3دانشجوی دکتری گردشگری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران 4کارشناسیارشد زمین شناسی (گرایش رسوبشناسی و سنگشناسی رسوبی) دانشگاه فردوسی مشهد تاريخ دريافت: 5/12/1396 ؛ تاريخ پذيرش: 12/4/1397 چکیده ژئوتوریسم، یکی از گونههای حفاظتمحور، آموزشی و مسئولانۀ گردشگری به شمار میرود به دنبال ترویج ارزشهای میراث زمین و کمک به توسعۀ جوامع محلی است و مناطق روستایی یکی از مقصدهای مهم ژئوتوریسم محسوب میشود.
نکتۀ مهم و مورد اشاره در ژئوتوریسم روستایی، میزان همکاری و تعامل بین مردم روستا با گردشگران و سرمایههای گردشگری اطراف خود است چرا که وجود جاذبههای ژئوتوریستی، موجب جذب گردشگران میشود و متعاقب آن زمینه را برای ایجاد واحدها و خدمات و فعالیتهای مختلف ایجاد میکند که میتواند زمینهای برای توسعۀ روستاها فراهم آورد.
از طرفی، افزایش میزان آگاهی مردم روستاها نسبت به جاذبههای ژئوتوریستی، ضمن افزایش ترویج روستا و دره، موجب فراهم شدن زمینۀ مناسب برای برنامهریزی مناسب گردشگری برای روستا میشود بنابراین ضرورت دارد تا ضمن ارزیابی علمی ژئوتوریسم دره کال سردر، میزان آگاهی گردشگران و روستاییان از این جاذبهها و نقش هر دو گروه در فراهم کردن و توسعۀ گردشگری ارزیابی شده و مورد سنجش قرار بگیرد تا بتوان برنامهریزی مطلوبی در این زمینه انجام داد؛ همچنین باید به مسئلۀ مهم افزایش مهاجرت روستایی نیز اشاره کرد.