چکیده:
میانرشتگی، رویکردی جدید در عرصه پژوهش، آموزش و طبقهبندی علم است که از منظرهای کاربردی مختلف، ضرورت فراوان دارد، بااینحال، فقر ادبیات نظری آن، از موانع رواج و توسعه آن محسوب میشود تا آنجا که حتی میانرشتهای پژوهان، به ابهام مفهومی خود این اصطلاح، تصریح دارند. این مقاله با روش تحلیل محتوای کیفی با بهرهگیری از نظریه معاصر استعاره و با استفاده از منابع کتابخانهای میکوشد با استخراج مولفههای اصلی «میانرشتگی»، انگارهای روشن از مفهوم آن ارائه داده و تاریخچه ادبیات نظری این حوزه نوپدید در ایران را شناسایی و معرفی کرده است. مطابق بررسی این پژوهش، عمر ادبیات رویکرد میانرشتهای و تلفیقی در ایران، همگام با خطمشیگذاری علم در این زمینه، کمی بیش از دو دهه است. موضوع مطالعات میانرشتهای، مسئلهای «پیچیده» بوده و پیچیدگی را میتوان به «مطالعه رفتار سیستمها» تعریف کرد و راه میانرشتگی از رشتههای تخصصی میگذرد. شبکه معنایی «میانرشتگی» متشکل از شش مفهوم «تلفیق و ترکیب»، «استفاده از چند دانش تخصصی»، «دیالکتیک و جمعگرایی پویا»، «موضوع پیچیده»، «فرآیند بودن» و «ارزش افزوده معرفتی داشتن» است. از میان این مولفهها، «تلفیق و ترکیب» نقشی محوری و اساسی دارد. بر اساس همین مولفه است که طیف میانرشتگی ترسیم میگردد و میانرشتهاینماها از میانرشتهای واقعی تمایز پیدا میکند.
Interdisciplinary is a new approach to research and education. This approach is very necessary for a variety of practical perspectives. However, the impoverishment of its theoretical literature is one of the barriers to its development. This article is written using an analytical-descriptive-interpretive method and using library resources. This attempts to give a clear idea of the concept of 'interdisciplinary' and identify the theoretical literature of this new field in Iran. According to this study, the life of the interdisciplinary approach in our country is just over two decades. The subject of interdisciplinary studies is a "complex" one. Complexity can be defined as "studying the behavior of systems". In addition, the interdisciplinary path passes through several specialized disciplines. The "interdisciplinary" semantic network consists of six concepts: "Integration", "the use of some specialized knowledge", "dynamic dialectics", "complex subject", "process" and "knowledge-added value". Among these components, "integration" has a central role. According to Integration, the difference between the actual intersection and the fake intersection is determined.
خلاصه ماشینی:
«بازاندیشی در مفهوم شناسی «میان رشتگی» و تاریخچه ادبیات نظری آن در ایران » 1 علی ابراهیم پور مطالعات دانش شناسی سال ششم ، شماره ٢٢، بهار ٩٩، ص ١٢٨ تا ١٦٣ تاریخ دریافت : ٩٨/٠٣/١٦ تاریخ پذیرش : ٩٨/١٠/٣٠ چکیده میان رشتگی، رویکردی جدید در عرصه پژوهش ، آموزش و طبقه بندی علم است که از منظرهای کاربردی مختلف ، ضرورت فراوان دارد، بااین حال ، فقر ادبیات نظری آن ، از موانع رواج و توسعه آن محسوب میشود تا آنجا که حتی میان رشته ای پژوهان ، به ابهام مفهومی خود این اصطلاح ، تصریح دارند.
برخی فرهنگ های تازه تألیف نیز، به تعاریف ناقص از آن بسنده کرده اند که به هیچ عنوان نمی تواند تأمین کننده ی مفهوم دقیق علمی «میان رشته ای» باشد؛ برای نمونه فرهنگ بزرگ سخن انوری ، میان رشته ای را معادل بین رشته ای قرار داده و در تعریف بین رشته ای ، به مطالعه ی یک دانش از منظر دانش دیگر اشاره کرده است ، درحالیکه چنانکه روشن خواهد شد، این اصطلاح ، تنها نوع خاصی از رویکرد 1 میان رشته ای است .
٥. تمدن ، محمدحسین ، «علم اقتصاد و مطالعات میان رشته ای (خطوط اساسی و معرفی زمینه های کلی)»، مجله پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی (سخن سمت )، شماره ٥ (١٣٧٨)، ص ١٣-٢١.
بعد از سمت سخن ، دومین فعالیت نهادی برنامه ریزی شده قابل ملاحظه برای معرفی و پرداختن به رویکرد میان رشته ای، مجموعه ی پروژه ها و فعالیت هایی است که در «پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری » انجام شد.