چکیده:
داستان سمک عیّار از جمله شاهکارهای داستانهای عامیانه در ادبیات ایران است. قهرمان داستان عیّاری است به نام سمک که با استفاده از شگردهای گوناگون و همچنین با بهرهگیری از روشهای روانشناسی، بهخصوص نظریۀ هوش هیجانی، هدفهایش را محقق میسازد. در این مقاله هدف، بررسی عملکرد و رفتار سمک و یارانش از منظر هوش هیجانی از دیدگاه بار- اون (bar-on) است. این پژوهش میکوشد با روش تحقیق تحلیل محتوای توصیفی بهصورت کمی و کیفی با استفاده از آمار توصیفی، مولفههای هوش هیجانی را در این داستان مورد تحلیل قرار دهد. در روش تحلیل محتوا از نوع توصیفی، واحد تحلیل، عبارات و جملاتی است که عملکرد و رفتار قهرمانان داستان را بیان میکند. نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که در این داستان، مولفههای روابط بین فردی، واقعیتسنجی، خودآگاهی، قاطعیت، حل مسئله، مسئولیتپذیری، کنترل فشار، خرسندی، همدلی، خودشکوفایی، حرمت نفس، خوشبینی، کنترل تکانه و استقلال از لحاظ بهکارگیری، به ترتیب آماری قرار گرفتهاند؛ بهخصوص شش مولفۀ اول که بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از لحاظ توجه به مقیاسهای کلی، بهترتیب حوزۀ برونفردی، سازگاری، درونفردی، کنترل استرس و خلق کلی مطرح شده است. دو حوزۀ برونفردی و سازگاری از لحاظ فراوانی، فاصلۀ بسیار زیادی با حوزههای دیگر دارد. بهکارگیری و طرح کاربردهای اجتماعی، مدیریتی و سازمانی این مولفهها، جهت ارتقای سطح علمی و عملکردی در اغلب آموزشها و رشتههای مختلف تعلیمی از دورۀ ابتدایی تا سطوح آموزش عالی امکانپذیر و قابل دستیابی است. تهیۀ کتب، فیلمها و کارگاههای آموزشی و نشر و گسترش آنها در بین آحاد جامعه و تطابق آن با شرایط مختلف اجتماعی حاکم بر جامعه، بسیار حائز اهمیت و مورد نیاز است.
خلاصه ماشینی:
نتايج پژوهش حاضر نشان ميدهد که در اين داستان ، مؤلفه هاي روابـط بـين فردي، واقعيت سنجي، خودآگاهي، قاطعيت ، حل مسئله ، مسئوليت پـذيري، کنتـرل فشـار، خرسندي، همدلي، خودشکوفايي، حرمت نفس ، خوش بيني، کنتـرل تکانـه و اسـتقلال از لحاظ به کارگيري، به ترتيب آماري قرار گرفته اند؛ به خصوص شش مؤلفـۀ اول کـه بيشـتر مورد توجه قرار گرفته اسـت .
از پاسـخ بـه ايـن سـؤال ميتوانيم به اين موضوع پي ببريم که راوي و نويسندة داستان چه قابليـت هـايي را مـورد توجه قرارداده و نياز به رشد و توسعۀ کدام يک را موضوع مهم زمانۀ خود تلقـي کـرده و چگونه ميتوان با انتخاب قسمت هايي از اين داستان که ايـن قابليـت هـا را مطـرح کـرده است از آن براي آموزش نسل هاي جديد استفاده کرد؟ ١ـ١.
روايي ابزار اندازه گيري روايي با اين سؤال همراه است که آيا ابزار سنجش واقعا مفهوم مورد نظر را ميسـنجد؟ روش تعيين روايي تحليل محتواي پژوهش حاضـر نيـز بـه ايـن صـورت اسـت کـه بـراي انتخاب مؤلفه هاي هوش هيجاني از منابع موجـود اسـتفاده شـده اسـت .
برخورداري از سلامت رواني بيشـتر و آسـيب کمتـر از نتايج فهم روش هاي حل مسئله در زندگي و محيط اجتماعي اسـت کـه در ايـن داسـتان ، سمک عيار و افراد ديگر آن را به وفور به کار برده اند.
در اين ميان ، سمک روابط بين افراد را مورد تحليل قـرار مـيدهـد و دقيقـا از اينکـه بـراي برقراري ارتباط چگونه بايد وارد عمل شده و آيا شرايط ايجاد ارتباط برقرار است يـا خيـر، سخن ميگويد.