چکیده:
در دو دهه اخیر برنامه هستهای ایران و کره شمالی به یکی از مسائل مهم جهانی تبدیل شده است. پرونده هستهای این دو کشور از بزرگترین چالشهای امنیتی بوده است که جامعه بین المللی تاکنون با آن مواجه گردیده است. هدف مشترک قدرتهای بزرگ در برابر ایران و کره شمالی رویکرد هستهای زدایی میباشد. اما استراتژیهای دستیابی به این هدف گزینشی و متناقض هستند. در این حین نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی بسیار کلیدی و پیچیده است. با توجه به این مسئله سوال اصلی این پژوهش این است که عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی با توجه به مفاد رژیم امنیتی NPT در قبال برنامه هستهای ایران و کره شمالی چگونه میباشد؟ در پی یافتن پاسخی مناسب برای این پرسش، نویسندگان مقاله با استفاده از "نظریه رژیمهای امنیتی بین المللی"سعی کرده انداینگونه توصیف و تبیین نمایند که عملکرد آژانس بین المللی انرژی اتمی در رابطه با برنامه هستهای برغم همکاری ایران و متابعت از رژیم امنیتی NPT و عدم همکاری کره شمالی و خروج از رژیم مزبور مطابق اساسنامه آژانس و NPT نبوده و کاملا تبعیض آمیز، دارای پیچیدگی و متاثر از نفوذ و منافع اقتصادی و استراتژیک قدرتهای بزرگ نظیر امریکا، چین و روسیه میباشد.
In the last two decades, Iran and North Korea’s nuclear program has Become one of the most important global issues.The two countries Nuclear case has been one of the biggest security challenges the International community has ever faced.The common goal of the major Powers against Iran and North Korea is to dismantle the nuclear Approach.But the strategies to achieve this goal are selective and Contradictory.At the same time,the role of the International Atomic Energy Agency is very crucial and complex.Given this,the main Question of this study is what is the IAEA’s performance is light of the Provisions of the NPT’s security regime vis-à-vis Iran and North Korea’s nuclear program? In seeking to find an appropriate answer to this question,the authors of This article,using “International Security Regime Theory”,have attempted to describe and explain the IAEA,s performance in relation to Its nuclear program despite Iranian cooperation and compliance.The NPT,s security regime and North Korea’s non cooperation with and exit From the regime have not been in line with the IAEA’s and NPT’s Statutes,and are highly discriminatory,with complexity influenced by the Economic and strategic influence and interests of major powers such as The us,china and Russia.
خلاصه ماشینی:
مقايسه برنامه هسته اي ايران و کره شمالي و شيوه برخورد آژانس بين المللي انرژي اتمي و رژيم امنيتي NPT با اين دو کشور سعيد کريمي کشه دانشجوي دکتري رشته روابط بين الملل ، دانشکده حقوق ، الهيات و علوم سياسي ، واحد علوم و تحقيقات ، دانشگاه آزاد اسلامي ، تهران ، ايران .
(بصيري ، ١٣٩٦: ٢٣٧-٢٣٤) در جريان مذاکرات سال هاي اخير براي حل ابهامات و اختلافات مربوط به پرونده هسته اي ، همواره موضع ايران بر اين بوده است که به موجب مواد ٣ و ٤ رژيم امنيتي منع تکثير سلاح هاي هسته اي NPT کليه کشورها از اين حق برخوردار هستند که بدون تبعيض از انرژي هسته اي براي اهداف صلح جويانه بهره برداري کنند و هيچ دولت يا مرجعي نمي تواند در اعمال اين حق مانعي ايجاد کند.
پيشينه در بسياري از نوشته ها و مقالاتي که پس از امضاي اساسنامه آژانس بين المللي انرژي اتمي و مفاد رژيم عدم اشاعه سلاح هاي هسته اي NPT، توافق برجام و روي کار آمدن رييس جمهور امريکا، دونالد ترامپ ، و روند خروج يک جانبه امريکا از برنامه جامع اقدام مشترک و بحث مذاکره رهبران کره شمالي و امريکا و مقايسه برنامه هسته اي ايران و کره شمالي و نقاط افتراق و اشتراک دو کشور به نگارش درآمده مي توان پاسخ مناسبي را در زمينه علت و چگونگي و تأثير اين حوادث يافت ، زيرا آثار فراواني در اين حوزه از منظرهاي گوناگون نگاشته شده است .