چکیده:
از زمان تشکیل سه کشور ترکیه سوریه و عراق» حوزه رودخانههای دجله و فرات همواره تنشهای مختلف آبی
را تجربه کرده است؛ بهعلاوه اجرای پروژههای آبی متعدد از سوی این کشورها (بهخصوص کشور ترکیه) بر شدت
این تنشها افزوده است. اتمام پروژههای 00۸۳ و تغییر آب و هوایی در سطح گسترده و متعاقب آن تنشهای
ناشی از کاهش شدید منابع آبیء میتواند به زمینهای برای بروز تنشهای سیاسی میان کشورهای ترکیه» سوریه
و عراق تبدیل شود که در این پژوهش با بهرهگیری از این فرضیه به بررسی تاثیر این موضوع بر روابط سیاسی
میان کشورهای این حوزه آبی پرداخته میشود. در این مقاله وضعیت آب در هر سه کشور و تنشهای آبی داخلی
و منطقهای میان آنها با استفاده از نظریه مکتب کپنهاگ در ابعاد امنیت نظامی» سیاسی» اقتصادی» اجتماعی و
محیطزیست مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نیز نشان میدهد که موضوع مناقشات
آبی در این حوزه بهدلیل تاثیرگذاری بر صنعت کشاورزی» افزایش بیکاری» فقرء مهاجرت. خشک شدن تالابها
و رودهاء شکلگیری پدیده گرد و غبار و بحران مشروعیت. چهار بعد امنیت (سیاسی,» اقتصادی, اجتماعی و
زیستمحیطی) را با خطر جدی مواجه نموده است. با این وجود بهدلیل ضعف نظامی دو کشور عراق و سوریه
و توان بالای ارتش ترکیه نسبت به این دو کشورء نمیتوان احتمال تهدید امنیت نظامی را در آیندهای نزدیک
متصور بود.
Since the establishment of the three countries of Turkey, Syria and Iraq, the Tigris and Euphrates river basins have been consistently experiencing various water tensions. Besides, the implementation of several water projects by these countries (particularly Turkey) has exacerbated these tensions. The completion of the GAP projects along with the extensive climate change and subsequently the water disputers resulting from a severe reduction in the water resources can provide the ground for the rise of political tensions among Turkey, Syria and Iraq. Considering this hypothesis, this study is aimed at investigating the impact of this problem on the political relations among the countries situated in this basin. The authors investigate the water status in these three countries as well as their domestic and regional water tensions. Then, adopting the theories of the Copenhagen School, the water tensions and disputes among the three countries are analyzed in terms of five dimensions of security including military, political, economic, social, and environmental dimensions. The findings of the research show that the issue of water disputes in this basin, due to its impacts on agriculture, increased unemployment rate, poverty, migration, drying of the wetlands and rivers, formation of the dust phenomenon, and legitimacy crisis, has posed serious risks to four dimensions of security (including political, economic, social, and environmental). However, regarding the military weakness of Iraq and Syria besides the high capacity of the Turkish army compared to those two countries, the military security threats seem to be unlikely in the near future.
خلاصه ماشینی:
در اين مقاله وضعيت آب در هر سه کشور و تنش هاي آبي داخلي و منطقه اي ميان آنها با استفاده از نظريه مکتب کپنهاگ در ابعاد امنيت نظامي ، سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و محيط زيست مورد بررسي قرار گرفته است .
نتايج حاصل از اين پژوهش نيز نشان مي دهد که موضوع مناقشات آبي در اين حوزه به دليل تاثيرگذاري بر صنعت کشاورزي ، افزايش بيکاري ، فقر، مهاجرت ، خشک شدن تالاب ها و رودها، شکل گيري پديده گرد و غبار و بحران مشروعيت ، چهار بعد امنيت (سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و زيست محيطي ) را با خطر جدي مواجه نموده است .
با توجه به مطالب ذکر شده مي توان نتيجه گرفت که مناقشات آبي در حوضه آبريز رودهاي ٧٨خاورميانه دجله و فرات ٤ وجه امنيت (امنيت اجتماعي ، اقتصادي ، سياسي و زيست محيطي ) را با تهديد مواجه خواهد نمود و درصورتي که در خصوص حل اين معضل اقدامات موثر و جدي صورت نگيرد، در آينده اي نزديک تنش هاي بسيار جدي ميان سه کشور ترکيه ، عراق و سوريه ايجاد خواهد شد.
بر اساس مطالب ذکر شده ، مي توان نتيجه گرفت که تنش هاي آبي ، امنيت دو کشور سوريه و عراق را در ٤ وجه اجتماعي ، اقتصادي ، زيست محيطي و سياسي مورد تهديد قرار داده است و به همين دليل اين کشورها ناچار به حل اين معضل مي باشند.