چکیده:
این پژوهش در صدد بررسی تناسب آیات سوره مبارکه هود و به دنبال آن اثبات اعجاز بیانی در سبک و نظم خاص قرآن کریم می باشد. پژوهش حاضر برای رسیدن به هدف کلی خود، اهداف ویژهای شامل، بررسی معنا و مفهوم تناسب و اقسام آن، انواع و اقسام تناسب آیات سوره مبارکه هود را به عنوان اهداف جزئی خود انتخاب و دنبال نموده است. علم مناسب قرآن دانشی است که بدان وسیله علل چگونگی ترتیب یافتن اجزای قرآن شناخته می شود و مبتنی بر توقیفی بودن ترتیب آیات و سور می باشد. تناسب به دو دسته لفظی و معنوی تقسیم می شود. تناسب معنوی از دو جهت آشکار و پنهان مورد بررسی قرار می گیرد. محور مشترک همه آیات سوره مبارکه هود مساله توحید می باشد. از جمله تناسب های بکار رفته در سوره مبارکه هود صفت و موصوف، پاسخ به سوال مطرح شده در آیه قبل، تضاد، استطراد، تمکین، تصدیر، توشیح و ایغال، که بیشترین نوع ارتباط در سوره مذکور استطراد و تمکین می باشد. هر چند قرآن از حروف و کلمات معمولی زبان عرب تشکیل شده است اما نظم خاص خود و تالیف منحصر به فرد آن در ترکیبات کلامی آن معجزه است یعنی سبک خاص آن، نه شعر، نه نظم است بلکه کلامی خاص است که قابل تقلید نیست. چرا که خداوند از همه حروف و کلمات و ترکیبات آگاهی دارد و بهترین آنها را انتخاب کرده است ولی ما نه علم کامل الهی را داریم و نه قدرت او را و لذا نمیتوانیم مثل او سخنی بگوئیم، و این اعجاز کلام وحی است.
خلاصه ماشینی:
صفت و موصوف گاه آیه دوم در حکم صفت برای موصوفی است که در آیه قبل آمده است مثلاً در سوره هود آیه 16 « أُوْلَئکَ الَّذِینَ لَیْسَ لهَُمْ فىِ الاَْخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَ حَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَ بَاطِلٌ مَّا کَانُواْ یَعْمَلُون» « ولی هم اینان هستند که دیگر در آخرت نصیبی جز آتش دوزخ ندارند و همه افکار و اعمالشان در راه دنیا پس از مرگ ضایع و باطل میگردد.
نوع دوم : آیات به قبل از خود معطوف نیستند بلکه جدا از ما قبل به نظر می رسند لذا از جهات دیگری که موجب همنشینی آنها شده اند باید جستجو نمود مثلاً : تضاد - آیه 16 «أ أُوْلَئکَ الَّذِینَ لَیْسَ لهَُمْ فىِ الاَْخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَ حَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَ بَاطِلٌ مَّا کَانُواْ » « اینان کسانى هستند که در آخرت، سهمى جز آتش براى آنان نیست و آنچه ]در دنیا از کار خیر[ کردهاند، در آخرت تباه و بى اثر مىشود، و آنچه همواره ]ریاکارانه [ انجام مىدادند باطل است ».