چکیده:
هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی جایگاه و نقش کتاب، کتابخانههای زندان و کتابدار در فیلمهای سینمایی بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهشهای مروری با رویکرد میدانی انجام شده است. در پژوهش حاضر با استفاده از پایگاه بین المللی آی ام دی بی سه فیلم شاخص (رستگاری در شاوشنگ، کتابخوان و کمپ ایکس ری) به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شدند و با نشانه شناسی و تحلیل محتوا به نقش کتاب، کتابخانه، کتابدار و بهطورکلی مطالعه و ابزارهای مطالعه پرداخته شد. یافتهها: دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. بررسیها نشان داد که فیلم رستگاری در شاوشنگ ، به نقش یک زندانی بیگناه به عنوان یک کتابدار پیگیر و کوشا اشاره میکند که چگونه با سعی و تلاش فردی، کتابخانه مخروبه و غیرقابل استفاده زندان را به محیطی آموزشی و سودمند بدل مینماید. در فیلم کتابخوان کارگردان به رابطه یک نوجوان و یک زن میانسال با محوریت کتاب میپردازد و در ادامه به نقش آموزش در زندان، کتابخوانی و خودآموزی در زندان اشاره میکند.در فیلم کمپ ایکس ری کارگردان ماجرای یک زندانی و یک زندانبان در نقش یک کتابدار را به تصویر میکشد و تاثیر مطالعه و نوع توزیع کتاب برای زندانیان خاص در گوانتانامو و محدودیتها را روایت میکند. نتیجهگیری: به نظر میرسد فعالان حوزه فیلمسازی توجه چندانی به نقش مطالعه و تاثیر کتابخانههای زندان در فیلمهای سینمایی نداشتهاند؛ اینکه تعداد انگشت شماری فیلم در ارتباط مستقیم با مقوله مطالعه در زندان ساخته شده است