چکیده:
امروزه دگردیسی در پاسخ دهی به جرم (استفاده از ظرفیت های غیر کیفری همانند: حقوق مدنی، اداری و انظباطی) به راهبری پاسخ شناسی جرم به جای مفهوم سنتی کیفر شناسی، به راهبردی اثرگذار در جهت مبارزه با جرم و بزه کاری تبدیل شده است. در این میان راهبرد عدالت توافقی بیمه مدار به عنوان تاسیسی بومی گرا و نوظهور در پرتو حق بر مجازات نشدن، نمونه ای بر ساخته در بستر عدالت متوازن جنایی است که ضمن پاسخ دهی غیر کیفری در برابر جرم، اسباب توجه به حقوق بزه دیدگان را با تمسک به ساز وکارهای بیمه ای (حقوق بیمه جنایی) فراهم آورده است. عدالت توافقی بیمه مدار گونه ای از عدالت توافقی است که ناظر به مرحله پیشا دادرسی و پسا دادرسی می باشد. این مدل عدالت در مواردی که حسن سلوک مرتکب نیاز به تضمینی فرا تر از تعهد اخلاقی وی دارد؛ با استفاده از تدبیر انتقال ریسک ، به توافقات ما بین مقام قضایی و بزه کار در قالب رژیم حقوقی بیمه ای، تضمینی کارآمد می بخشد. به گونه ای که ضمن کنترل و مدیریت ریسک ارتکاب بزه احتمالی از ناحیه مرتکب، نتیجه عدم حسن سلوک وی را (ارتکاب مجدد جرم) صرف جبران و ترمیم خسارت وارد به بزه دیدگان احتمالی می نماید. این مقاله به تبیین اثر گذاری این تاسیس در گستره پاسخ دهی به جرم با استفاده از ظرفیت های مشترک علوم جنایی و حقوق بیمه تحت قالب رشته ای نوین به نام "حقوق بیمه جنایی" می پردازد.
In the history of penal systems, the philosophy of punishment has been like a stream. While, in some era the retribution and revenge has been the prevail approach in criminal policy, in other times deterrence and rehabilitation overcome. In recent years, the criminal professors has emphasized to some punishments that without violence and pressures of prison and in a calm atmosphere rehabilitate the offenders. One of the industrial area that can be connect to philosophy of punishment is insurance industry. restorative insurance is an insurance that looks for rehabilitation and compensation in light of restorative justice principles. So, it can be said that restorative insurance is a purposeful connection between insurance industry, criminal law, criminal policy and victimology. These fields while are separate from each other and all of them have special goals, but they are common in relation with basic values like soul, property, honor and liberty. Otherwise, it seems that negligence to this connection causes to violate human dignity in different ways. Restorative insurance according to legal and industrial structures of insurance and regulation of it in light of co-operation principle is related to participative criminal policy to enhance the responsibility of society.
خلاصه ماشینی:
بيترديد اين خوانش از کيفر در قالب پاسخ دهي به جرم که در جبران خسارت بزه ديده يا بزه ديدگان احتمالي انعکاس يافته است ، مرهون آموزه هاي عدالت ترميمي در هزاره سوم از عمر عدالت کيفري مي باشد که با تمسک به آن ميتوان بيان نمود، چنانچه ضمان مدني در قالب اقدامي تأميني (ضمانت احتياطي) در حقوق جنايي به ايفاي نقشي بازدارنده پرداخته است به نظر ضرورت دارد که تضمين حاصله از اين نهاد درصورت بدعهدي و عدم حسن سلوک مرتکب در ارتکاب مجدد بزه ، مصروف جبران زيان بزه ديده يا بزه ديدگان احتمالي متصوره گردد که اين مهم توسط نهاد بيمه احتياطي در پرتو هم افزايي ميان صنعت بيمه و علوم جنايي قابل رهيافت ميباشد.
حال چنانچه سامانه عدالت جنايي به عنوان بيمه گذاري تلقي گردد که مسئوليت خطرات ناشي از تکرار جرم (پيشگيري نوع سوم ) و نيز جبران خسارت بزه ديدگان را برعهده دارد؛ آيا ميتوان ريسک هاي موجود را در پاره اي از موارد با تمسک به تدبير انتقال ريسک به نهاد بيمه منتقل نمود؟ پاسخ به پرسش مدنظر فارغ از جنبه انتزاعي و نظري آن ، نيازمند اتکاء به مقتضياتي است ، به گونه ايکه براي مثال ، قواعد محاسبه و ريسک پذيري در رفتارهاي عمدي برخلاف قواعد ريسک پذيري در رفتارهاي غيرعمدي نيست ؛ اما ابزار کنترل و مديريت ريسک ناشي از رفتارهاي عمدي، از جنس متفاوتي با ساير رفتارهاي خارج از اين محدوده است ؛ اما ازآنجاکه ماهيت عمليات بيمه اي براي بيمه گر، گريز از خطر است ، فعاليت بيمه اي که فارغ از ابزار کنترل و مديريت ريسک درخصوص رفتارهاي عمدي باشد، اين شائبه را ايجاد مينمايد که بيمه گران در برخورد با اين گونه رفتارها، همواره در معرض خطري تام يا دست کم ، قريب الوقوع اند.
Doob (University of Toronto), Cheryl Marie Webster (University of Ottawa) and Rosemary Gartner (University of Toronto), “Issues Related to Harsh Sentences and Mandatory Minimum Sentences: General Deterrence and Incapacitation, Research Summaries Compiled from Criminological Highlights,” February 14, 2014, https://criminology.