چکیده:
در راستای گسترش چشمگیر فضای مجازی در کلیه وجوه زندگی بشر، تولید شبکههای انسانی نیز عامل مهم دیگری در افزایش تعاملات مجازی بین افراد گردید. شبکههای اجتماعی مجازی، نسل جدیدی از وبسایتها هستند که این روزها کانون توجه کاربران شبکه جهانی (اینترنت) قرار گرفته است. یکی از کارکردها و ظرفیتهای این رسانههای نوظهور مجازی ایجاد تعامل و گفتمان سازی میباشد. با توجه به رشد فضای مجازی و ورود جنبههای مختلفی از دین و شکلگیری مذهب در فضای مجازی، گفتمانهای گوناگونی از مفاهیم قرآنی و معارف دینی میتواند شکل بگیرد. یکی از آن مفاهیم که کمتر به آن پرداخته شده و لازم است بیشتر به آن توجه شود موضوع ایمان به وعدههای الهی میباشد. مراحل گفتمان سازی عبارتاند از آگاهسازی، آرمان سازی و هدایتگری که با وجود ظرفیتهای نوشبکههای اجتماعی میتوان در مرحله آگاهسازی مخاطب نسبت به مفهوم وعدههای الهی، اقسام آن و درکل به نقاط ضعف و قوت گروهها در این موضوع آگاهی یافت و در مرحله آرمان سازی نیز میتوان با تعریف نقاط آرمانی بهخصوص وعدههای مرتبط با مسائل آخرالزمان و حکومت مهدوی برای ایجاد انگیزش در راستای حرکت جمعی به مقصد دست یافت و پس از این دو مرحله مقدماتی که متناظر با کلیت موضوع وعدههای الهی است؛ گفتمان سازی وارد مرحله هدایتگری خواهد شد. هدف از انجام این پژوهش بررسی ظرفیت نوشبکههای مجازی در گفتمان سازی ایمان به وعدههای الهی میباشد. روش تحقیق در این پژوهش، روش تحلیلی-استنباطی است و از لحاظ هدف کاربردی میباشد. همچنین نحوۀ گردآوری اطلاعات، روش اسنادی به روش فیش برداری میباشد.
خلاصه ماشینی:
مراحل گفتمان سازی عبارتاند از آگاهسازی، آرمان سازی و هدایتگری که با وجود ظرفیتهای نوشبکههای اجتماعی میتوان در مرحله آگاهسازی مخاطب نسبت به مفهوم وعدههای الهی، اقسام آن و درکل به نقاط ضعف و قوت گروهها در این موضوع آگاهی یافت و در مرحله آرمان سازی نیز میتوان با تعریف نقاط آرمانی بهخصوص وعدههای مرتبط با مسائل آخرالزمان و حکومت مهدوی برای ایجاد انگیزش در راستای حرکت جمعی به مقصد دست یافت و پس از این دو مرحله مقدماتی که متناظر با کلیت موضوع وعدههای الهی است؛ گفتمان سازی وارد مرحله هدایتگری خواهد شد.
رسانه ها و شبکه- های نوظهور مجازی با توجه به ویژگی گفتمان و در اختیار داشتن فرارسانههایی چون: رایانه، اینترنت، ماهواره ها و سایر رسانههای دیجیتالی نوین میتواند در فرایند تربیت دینی، به نهادینه کردن و ترویج سبک زندگی اسلامی، مخصوصاً مقولۀ ایمان به وعدههای الهی که بسیار ضروری است، منجر شود.
با توجه به استقبال ویژه جوانان از نوشبکههای اجتماعی و جذب روز افزون کاربران فضای مجازی به این ابزار ارتباطی، بدیهی است که غفلت از این فضا و عدم بهره مندی از ظرفیتهای آن، میتواند این شبکهها را به تهدیدی برای فرهنگ و مذهب تبدیل نماید و چالش هایی را متوجه نگرش و التزام نظری و عملی آنها به ابعاد و نشانه های دینداری کند.
فضای مجازی خصوصاً رسانههای نوظهور مانند شبکههای اجتماعی مجازی میتواند بستری را برای گفتمان سازی مفاهیم دینی و مذهبی مخصوصاً مفهوم ایمان به وعدههای الهی فراهم کند.