چکیده:
علیرغم اینکه رابطه جمعیت و امنیت ملی یک رابطه دوسویه و متقابل میباشد؛ اما تغییرات جمعیتی نقش بسیار مؤثرتری در مسائل امنیتی دارد. تغییرات جمعیتی با تأثیرگذاری بر مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشورها، تأثیر تعیینکنندهای بر امنیت ملی دارد. جمعیت از منظر کمی و کیفی در کلیه مؤلفههای امنیت ملی جوامع مؤثر است. الگوی تراکم و توزیع جغرافیایی جمعیت، ترکیب سنی و ساختار جمعیتی، نسبت قومیتی و مذهبی در شهرهای مختلف، مرزنشینی و مرکز نشینی، مهاجرتهای داخلی و خارجی، ازجمله مقولاتی است که مفاهیم راهبردی جمعیت و امنیت ملی را به یکدیگر گره زده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی-توسعهای بوده و با روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش متشکل از 30 نفر از خبرگان حوزه امنیت ملی و جمعیت بهصورت هدفمند انتخاب شدهاند. همچنین دادهها با استفاده از پرسشنامه محققساخته، پایایی با روش آلفای کرونباخ 99 درصد مورد تأیید قرار گرفت. اطلاعات حاصل از طریق نرمافزار SPSS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفته است. با توجه به آنکه در این پژوهش با دو دسته از دادههای پارامتری و ناپارامتری مواجه بودیم، جهت دستیابی به نتایج مطلوب برای دادههای پارامتری از روش میانگین و برای دادههای ناپارامتری از آزمون Friedman استفاده شده است. در این پژوهش در حوزه متغیرهای کمی: رشد جمعیت، ترکیب دینی و مذهبی جمعیت و ترکیب قومی و زبانی جمعیت، به ترتیب بیشترین امتیاز و در متغیرهای کیفی: تغییرات جمعیتی در حوزه نخبگان، بصیرت و ارزشهای فرهنگی جمعیت، به ترتیب بیشترین تأثیر را بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است.
Despite the relationship between population and national security, changes in population are far more effective than the very population in the national security. Population changes, affecting culture, society, politics and economy, pose a dramatic impact on the national security, and they affect all components of the former in respect of quantity and quality. The model for density, geographic distribution, age composition and structure, ethnic and religious relation in different cities, border inhabitance and center inhabitance, immigrations and emigrations are of the issues which interconnect the strategic concepts of population and national security. In the same vein, the present study is an applied-developmental research which has been conducted upon survey-description. The population of the study is composed of 30 experts on the national security which is objectively selected; the data is gathered with a researcher-fabricated questionnaire and the validity is confirmed (%99) through Cronbach’s Alpha, and the data is analysed with SPSS. As we dealt with two types of data, parametric and non- parametric, to achieve desirable results for the parametric ones, we used the average method and for the non- parametric ones, we exploited Friedman Test. In this study, the quantitative variables of population including growth, religion, ethnicity and language possess the highest score and the qualitative ones; i.e. experts, sightedness and the cultural values reflect the strongest impact on the IRI’s national security in respect.
خلاصه ماشینی:
در اندازه گيري قدرت يک دولت علاوه بر موقعيت ، وسـعت جغرافيايي، منابع قابل دسترسي ، توسعه اقتصادي ، تجهيزات و فناوريهاي نظامي ، وضـعيت ديپلماتيک و نفوذ در مجامع بين المللي ، هويـت و فرهنـگ ملـي کشـور، انـدازه و سـاختار جمعيت آن کشور، مؤلفه اي بنيادي دانسته ميشود (متقي ،٥٦١:١٣٩٤) امنيت ملي هر کشوري در گرو قدرتمندي آن است و به ويژه به نيروي انساني آگاه و کارساز آن مربـوط اسـت کـه بـا مديريت صحيح ، از محيط و جمعيت ، بهره مندي و بهـره وري درسـت و گسـترده بـه عمـل آورَد.
نويسنده مقاله «نقش جمعيت و سياست هاي جمعيتي در اسـتحکام سـاخت درونـي قدرت نظام جمهوري اسلامي ايران » با مـروري بـر رابطـه ميـان جمعيـت و اقتـدار (سياسي ، اقتصادي و ملي )، تحولات و تغييرات جمعيتي در کشورهاي توسـعه يافتـه غربي و چالش هاي ناشي از ميزان باروري زير حد جانشيني و پير شدن جمعيـت در اين جوامع و مشکلات ناشي از آن و نيز سياست هاي جمعيتي بـاروري در ايـران را بررسي نموده است (عليئي ، ١٣٩٤: ١٠٨).
جدول (٣)-نرخ رشد سالانه جمعيت ايران در فاصله سرشماريهاي ١٣٣٥-١٣٩٥ هجري شمسي (به تصویر صفحه مراجعه شود) تارنماي مرکز آمار ايران -١٣٩٥ بايد به اين نکته توجه داشت که کاهش شديد نـرخ رشـد جمعيـت از ٩/١٣ درصـد در سال ١٣٦٥ هجري شمسي به ٢٤/١ درصد در سـال ١٣٩٥ هجـري شمسـي و سـقوط نـرخ باروري از ٤/٦ فرزند براي هر زن در سال ١٣٦٥ هجـري شمسـي بـه ٧/١ فرزنـد در سـال ١٣٩٥ هجري شمسي، نشان ميدهد که ايران در شرايط هشدار جمعيتي قرار گرفته اسـت و با ادامه روند کنوني به زودي به مرحله بحران جمعيتي وارد خواهيم شد.