چکیده:
رویدادهای فرین دمایی و بارشی بخش مهمی از مخاطرات آب و هواییمیروند که به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک از بسامد رخداد بالایی برخوردار است. بدین منظور در این پژوهش برای بررسی رویدادهای فرین مرتبط با مخاطرات آب و هوایی از چهار نمایه فرین دمایی تعداد سالانه روزهای یخبندان (FD)، تعداد سالانه روزهای یخی (ID)، تعداد سالانه روزهای تابستانی (SU) و تعداد سالانه شبهای گرمسیری (TR)؛ و رخدادهای باران بیش از 30 میلیمتر و برف بیش از 15 سانتیمتر در 18 ایستگاه همدید استان فارس با بازه زمانی مشترک 8 ساله (2013-2006) استفاده گردید. پس از گردآوری دادههای فراوانی رخداد سالانه برای هر کدام از مخاطرات آب و هوایی یاد شده، نقشههای پهنهبندی فراوانی رخدادها به روش کریجینگ معمولی به تفکیک برای هر کدام از مخاطرات تهیه گردید. یافتههای پژوهش نشان داد که بیشینه فراوانی روزهای یخبندان با 946 روز به شهر صفاشهر و کمینه آن با 8 روز به شهر لامرد، بیشینه فراوانی روزهای تابستانی با 2293 روز به شهر لامرد و کمینه آن با 1095 روز به شهر اقلید اختصاص دارد. شهر ایزدخواست در شمالیترین نقطه استان با 28 روز بیشترین فراوانی نمایه روزهای یخی را دارد و 12 شهر استان فاقد روزهای یخی است. بالاترین نمایه تعداد شبهای گرمسیری با فراوانی 1176 روز به شهر لامرد و کمترین فراوانی با 1 روز به شهر صفاشهر، شهر سپیدان با 50 روز بالاترین فراوانی رخدادهای بارش سنگین (باران بیش از 30 میلیمتر)، و شهر آباده با 2 روز کمترین فراوانی رخداد این پدیده را به خود اختصاص داده است. رخداد بارش برف بیش از 15 سانتیمتر تنها در شهر سپیدان با فراوانی 3 روز رخ داده است و دیگر ایستگاهها فاقد این رخداد میباشد.
Extreme temperature and precipitation events represent a major category of climate hazards, which are especially frequent in arid and semi-arid regions. Therefore, to study extreme events associated with climate hazards, in this paper four indices of extreme temperature events including annual count of frost days (FD), annual count of ice days (ID), annual count of summer days (SU) and the annual count of tropical nights (TR) as well as rainfall more than of 30 mm and snowfall more than 15 cm derived from 18 synoptic stations of Fars province over an 8-year period (2006-2013) were used. After collecting data on annual frequency of each climate hazard, the zoning maps for frequency of each event were prepared using ordinary Kriging method. The results of this study showed that the maximum and minimum frequency of frost days belonged to the city of Safashahr (946 days) and Lamerd (8 days), respectively. The maximum and minimum frequency of summer days was observed in Lamerd (2293 days) and Eqlid (1095 days), respectively. The city of Izadkhast in the northernmost region of the province reported the highest frequency of ice days (28 days) while 12 cities in the province did not report any event of ice day. The highest and lowest frequency of tropical nights was reported in Lamerd (1176 days) and Safashahr (1 day), respectively. Further, the highest and lowest frequency of heavy rainfall (over 30 mm) was reported in Sepidan (50 days) and Abadeh (2 days), respectively. Snowfalls more than 15 cm was only reported in Sepidan with a frequency of 3 days, and other stations did not report this event.
خلاصه ماشینی:
بدين منظور در اين پژوهش براي بررسي رويدادهاي فرين مرتبط با مخاطرات آب و هوايي از چهار نمايه فرين دمايي تعداد سالانه روزهاي يخبندان (FD)، تعداد سالانه روزهاي يخي (ID)، تعداد سالانه روزهاي تابستاني (SU) و تعداد سالانه شب هاي گرمسيري (TR)؛ و رخدادهاي باران بيش از ٣٠ ميلي متر و برف بيش از ١٥ سانتي متر در ١٨ ايستگاه همديد استان فارس با بازه زماني مشترک ٨ ساله (٢٠١٣-٢٠٠٦) استفاده گرديد.
بالاترين نمايه تعداد شب هاي گرمسيري با فراواني ١١٧٦ روز به شهر لامرد و کم ترين فراواني با ١ روز به شهر صفاشهر، شهر سپيدان با ٥٠ روز بالاترين فراواني رخدادهاي بارش سنگين (باران بيش از ٣٠ ميلي متر)، و شهر آباده با ٢ روز کم ترين فراواني رخداد اين پديده را به خود اختصاص داده است .
کلمات کليدي: نمايه فرين ، مخاطرات آب و هوايي، کريجينگ معمولي ، استان فارس مقدمه در سال هاي اخير بررسي وقايع فرين آب و هوايي به دليل پيامدهاي سنگين اين پديده ها بر بخش هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و کشاورزي هر کشوري مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است .
رحيم زاده و همکاران (١٣٩٠) با استفاده از داده هاي ايستگاه همديدي استان هرمزگان ، ميانگين هاي فصلي و سالانه دما و بارش به همراه مقادير فرين آن ها را مورد بررسي قرار دادند.
در اين راستا هدف از اين پژوهش پهنه بندي نمايه هاي فرين در ارتباط با مخاطرات آب و هوايي و بررسي ميزان رابطه آن با ميزان ارتفاع ايستگاه هاي همديد در استان فارس است .