چکیده:
اقتصاد و امور مادی همیشه در زندگی بشر، حتی زمانی که به زندگی اجتماعی روی نیاورده بود، رکن اساسی محسوب میگردید، لیکن امروزه با پیچیده شدن زندگی اجتماعی و خارج شدن جوامع از مراحل ابتدایی و برقراری روابط گسترده انسانها، اقتصاد و نحوه کسب و کار جهش خیره کنندهای داشته و جلوه گری خاصی در جوامع پیدا کرده است. فعالیتهای اقتصادی در جوامع بشری و در تمامی اعصار به دلیل تاثیرات متقابلی که میان شخص و اجتماع حکم فرماست به صورت مستمر مورد توجه بوده است. دین اسلام نیز با توجه به اهمیتی که فعالیتهای اقتصادی بر جامعه دارد، نظام ارزشی را ایجاد کرده است تا مسلمانان با توجه به آن بتوانند به سعادت دنیوی و اخروی برسند. هدف از انجام این پژوهش تحلیل و بررسی ملاکهای طبقه بندی مشاغل با توجه به فقه المکاسب میباشد تا نمای کلی از اهمیت فعالیت اقتصادی و شاخص ارزشگذاری در کسب و بررسی مشاغل مباح و محرمه نشان داده شود که در این راستا روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانه ای و فیش برداری میباشد. نتایج این پژوهش نشان داد که فعالیتهای اقتصادی و کسب درآمد در دین اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است لذا برای حفظ اجتماع و عدم اختلال در نظام اقتصادی، مشاغل را طبقه بندی نموده تا علاوه بر تاکید و توجه ویژه به فعالیت کسب و کار برای تولید و امرار معاش، جامعه را نیز در انتخاب مشاغل صحیح و عقلایی هدایت و رهنمون سازد.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش نشان داد که فعالیتهای اقتصادی و کسب درآمد در دین اسلام از اهمیت بالایی برخوردار است لذا برای حفظ اجتماع و عدم اختلال در نظام اقتصادی، مشاغل را طبقهبندی نموده تا علاوه بر تأکید و توجه ویژه به فعالیت کسبوکار برای تولید و امرار معاش، جامعه را نیز در انتخاب مشاغل صحیح و عقلایی هدایت و رهنمون سازد.
بایستگی های گوناگونی مانند مذهب، جهان بینی، ارزش های جمعی و سنت های اجتماعی و تاریخی در ارزشگذاری کسب و انتخاب شغل وجود دارد اما آنچه که در انتخاب روش کسبوکار در جوامع اسلامی ضروری می باشد، شاخص ارزشی تاثیر گذار انتخاب شغل در مدار رضایت حق تعالی است؛ بنابراین؛ کارکرد فقه اسلامی در طبقهبندی مشاغل، بررسی و تشخیص رفتار مـکلف می باشد که شامل قصد و نیت طرفین در اجرای معامله(اردبیلی، 1403: 8/122)، چگونگی بهره جستن از لوازم کسب و پیشه(طوسی، 1400: 371)، نحوهی انتخاب الگوی درآمدزایی در مدار عقل و شرع(عاملی، 1410: 3/206) و متجلی نمودن وجدانیات در اجتماع برای تبیین اخلاق حرفه ای در پیشه وری و سلوک اکتساب است.
پس توجه به طبقهبندی مشاغل و همچنین باید ها و نباید های نظام درآمد زایی در فقه المکاسب معطوف به رفع نیازهای ضروری بشر نبوده بلکه درصدد ایجاد عدالت اجتماعی و امنیت اقتصادی نیز می باشد؛ بنابراین شاخص ارزشی تاثیر گذار انتخاب شغل در مدار رضایت حق تعالی جای دارد و لذا کارکرد فقه اسلامی در طبقهبندی مشاغل، بررسی و تشخیص رفتار مـکلف می باشد.