چکیده:
سابقه و هدف: مهارتهای زندگی اسلامی تواناییهایی هستند که با تاکید بر آموزههای دینی و تمرین
مداوم پرورش مییابند و نوجوانان را برای روبهرو شدن با مسائل زندگی و افزایش تواناییها و
مهارتهای روانی-اجتماعی آماده میکنند. ازاینرو لزوم مداخلاتی که بتواند در سطح آموزش و پرورش
از آسیبهای اجتماعی پیشگیری کند. بیشتر از قبل احساس میشود. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر
آموزش آداب و مهارتهای زندگی اسلامی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمیء سبکهای هویتی و
رشد اخلاقی دانشآموزان بود.
روش کار: این پژوهش از نوع کارآزمایی بالینی بود. جامعة مورد مطالعه دانشآموزان پسر مقطع
متوسطة اول منطقة ۲۲ شهر تهران بودند که به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب شدند؛
بدین صورت که از بین مدارس منطقة ۲۲ چند دبیرستان انتخاب شدند و از بین آنها دبیرستان شهید
مطهری جامعة پژوهش قرار گرفت و ۴۰ نفر از دانشآموزان آن به روش نمونهگیری دردسترس انتخاب
و به شیوة تصادفی در دو گروه آزمایش (۲۰ نفر) و کنترل (۲۰ نفر) قرار گرفتند. آزمودنیهای گروه
آزمایش در هشت جلسة هفتگی, مداخلة آموزش مهارتهای زندگی اسلامی دریافت کردند. ابزار
گردآوری دادهها پرسشنامههای راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (۸/151.0)» سبکهای هویتی (51])
و قضاوت اخلاقی (1(11) بود و دادهها به روش تحلیل کوواریانس بررسی شد. در این پژوهش همة موارد
اخلاقی رعایت شده است و مژلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکردهاند.
یافتهها: بر اساس نتایج بهدستآمده» آموزش مهارتهای زندگی اسلامی موجب تغییر در نمرات
راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (فراشناختی<- ۰/۲۷ و شناختی<- ۰/۵۹) شده و این آموزش تغییراتی
در متغیّرهای هویت هنجاری (۴۳ /۰) و تعهد (۰/۷۶) به وجود آورده است. همچنین نتایج این مطالعه
نشان داد ۳۷ درصد کل واریانس یا تفاوتهای فردی در رشد اخلاقی دانشآموزان مربوط به آموزش
نتیجهگیری: آموزش مهارتهای زندگی اسلامی دانشآموزان را قادر میسازد که به هویت مستقلی از
خود بهعنوان یک نوجوان متدین با پایندی به ارزشهای دینیء رشد قضاوت اخلاقی و بهبود راهبردهای
یادگیری خودتنظیمی دست یابند و به آنان کمک میکند که دانش, ارزشها و دیدگاههای خود را به
تواناییهای واقعی تبدیل کنند.
خلفیة البحث وأهدافه: ان مهارات الحیاة الاسلامیة هی الطاقات التی تنمو مع التأکید علی التعالیم الدینیة
والمثابرة المستمرة علیها وتجهز الشباب لمواجهة قضایا الحیاة و زیادة قدراتهم و مهاراتهم النفسیة -الاجتماعیة. لهذا
السبب نشعر بضرورة لبعض التدخلات اکثر من قبل لکی نتمکن من الحد من الأضرار الاجتماعیة علی مستوی
التعلیم والتربیة. إن الهدف من الدراسة هذه هو مناقشة تأثیر تعلم أداب ومهارات الحیاة الاسلامیة علی إستراتیجیات
التنظیم الذاتی للتعلم، أنماط الهویة والنمو الاخلاقی عند التلامیذ.
منهجیة البحث: هذه الدراسة هی من نوع الاختبار السریری. لقد شمل المجتمع الاحصائی للدراسة، التلامیذ
الصبیان فی المرحلة الثانویة الاولی فی المنطقة رقم 22 بمدینة طهران وحیث تم إختیارهم بأسلوب أخذ عینات عنقودیة
متعددة المراحل؛ بنحو تم فیه إختیار عدد من الثانویات من بین المدارس الثانویة فی المنطقة 22 ومن بین هؤلاء تم
اختیار ثانویة الشهید مطهری لمجتمع هذه الدراسة و تم وضع 40 شخصا من تلامذتها وبأسلوب أخذ العینات
المتاحة وبشکل عشوائی فی مجموعتی اختبار) 20 شخص (ومراقبة) 20 شخص (. الأشخاص الخاضعون للاختبار
فی مجموعة الاختبار تلقوا فی ثمانیة جلسات أسبوعیة تداخل تعلیم مهارات الحیاة الاسلامیة. وکانت أدوات تجمیع
المعلومات هی الاستمارات الاستراتیجیة فی التنظیم الذاتی للتعلم MSLQ أنماط الهویة ISI واصدار الاحکام
الاخلاقیة DIT وتمت مناقشة المعلومات بأسلوب تحلیل التغایر. تمت مراعاة جمیع الموارد الأخلاقیة فی هذا البحث
وإضافة إلی ذلک فإن مؤلفی البحث لم یشیروا الی ای تضارب فی المصالح.
الکشوفات: استنادا الی النتائج الحاصلة، ان تعلم مهارات الحیاة الاسلامیة أدی الی التغییر فی العلامات
الاستراتیجیة فی التنظیم الذاتی للتعلم) ما وراء المعرفة= 27 / 0 و المعرفة= 59 / 0 (وأدی هذا التعلم الی حدوث
تغییرات فی متغیرات الهویة السلوکیة) 4۳ / 0 (والإلتزام) 76 / 0 (وکذلک أظهرت نتائج هذه الدراسة أن ۳7% من
مجموع التباین او الفروقات الفردیة فی النمو الاخلاقی للتلامیذ، کانت مرتبطة بتعلم أداب ومهارات الحیاة الاسلامیة.
الاستنتاج: تعلم مهارات الحیاة الاسلامیة سوف یجعل التلامیذ قاد رین علی الوصول الی هویة مستقلة عن أنفسهم
کشاب متدین ذی تمسک بالقیم الدینیة، نمو أصدار الحکم الاخلاقی وتحسین أستراتیجیات التنظیم الذاتی للتعلم
وهذا الأمر یساعدهم علی أن یتحول علمهم، قیمهم و وجهات نظرهم الی طاقات وقدرات حقیقیة
Background and Objective: Islamic life skills are the abilities that develop by emphasizing religious instructions and continuous practice, prepare adolescents for encountering life problems and increase their social and mental abilities and skills. Accordingly, the need for interventions at the education level to prevent social harms is more highly felt. The present study examined the effect of instruction of Islamic life skills on self-regulation learning strategies, identity styles and development of moral sense in students. Methods: This was an interventional study involving a clinical trial in which a quasi-experimental pretest-posttest design was used. The statistical population included all the high school students in male-only schools in the first grade in region 22 of Tehran, who were selected using multi-stage cluster sampling and out of which Shahid Motahhari School was randomly selected. Forty students were selected from this school using accessible sampling, who were assigned to experimental (n=20) and control (n=20) groups. The former received eight weekly sessions of intervention in the form of instruction of Islamic life skills. The data collection instruments included Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ) , Identity Styles Questionnaire (6G-ISI) and Defining Issues Test (DIT). The collected data was analyzed using covariance analysis. In this study, all the ethical considerations were observed and the authors reported to conflicts of interest. Results: Based on the findings, instruction of Islamic life skills caused improved scores in self-regulation learning strategies (metacognitive=0. 27 and cognitive=0. 59). It also led to changes in normative identity (0. 43) and commitment (0. 76). Instruction of life skills accounted for 37% of the variance in students’ development of moral sense. Conclusion: Instruction of Islamic life skills enables students to develop an independent identity as a pious adolescent committed to religious values, develop their ability to define issues, improve their self-regulation learning strategies and change their knowledge, values and opinions into real abilities.