چکیده:
امام مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف در نگاه «بریلویه» دارای جایگاه ویژهای است و آن امام را به عنوان آخرین امام و خلیفۀ ظاهری و باطنی در عصر حاضر میدانند و معتقدند که آن حضرت، هم خاتم ولایت خواهد بود و هم آخرین امام و خلیفه برای امت. از نگاه بریلویه امام مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف دوازدهمین امام روی زمین و آخرین خلیفه الاهی خواهد بود که هم دارای خلافت ظاهری است و هم دارای خلافت باطنی. لذا امام مهدی را به عنوان آخرین ولی خدا و اولی الامردر عصر حاضر میدانند. بریلویه ظهور امام مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف را از نشانههای قیامت میدانند و معتقدند آن حضرت مرجع تمام اولیا خواهند بود و اولیای الاهی در سراسر جهان به ایشان اقتدا میکنند. در موقع ظهور، حضرت عیسی علیه السّلام به آن حضرت اقتدا و امامت ایشان را اعلام میکنند. در این نوشتار روش توصیفی- تحلیلی، مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، به بررسی جایگاه خلیفه عصر حاضر در ظاهر و باطن از دیدگاه بریلویه پرداخته و به این نتیجه رسیده است که بریلویه در این زمینه، دارای اشتراکات فراوانی با مذهب شیعه اثناعشری است. تقویت این مشترکات، در وحدت بین مذاهب اسلامی نقش مهمی خواهد داشت.
Imam Mahdi (A.S) has a special place in the view of Balervis and they regard him as the last Imam and the inward and outward caliph of the present era and believe that he will be both the end to the vicegerency and the last Imam and caliph for the Ummah. In Balervis’ view, Imam Mahdi (A.S) is the twelfth Imam on the earth and the last Divine caliph who has both the outward and inward caliphate. Thus, they consider Imam Mahdi (A.S) as the last friend of God and the man of order at the present age. Balervis consider the appearance of Imam Mahdi (A.S) as the sign of resurrection and believe he will be the reference for all God’s friends and they will conform to him from all over the world. At the time of his appearance, Jesus Christ will conform to him and proclaim his Imamate. In the present paper, with the descriptive-analytic method, and based on library studies, we investigate the position of caliph of the present age from outward and inward aspect based on the Balervi’s view and we conclude that Balervis have a great deal in common with the Twelver Shiites. Strengthening these commonalities will play an important role in the unity of Islamic religions.
خلاصه ماشینی:
بررسی جایگاه خلیفه عصر حاضر در ظاهر و باطن از دیدگاه بریلویه مهدی فرمانیان عباس خسروی چکیده امام مهدی؟عج؟ در نگاه «بریلویه» دارای جایگاه ویژهای است و آن امام را به عنوان آخرین امام و خلیفه ظاهری و باطنی در عصر حاضر میدانند و معتقدند که آن حضرت، هم خاتم ولایت خواهد بود و هم آخرین امام و خلیفه برای امت.
بریلویه ظهور امام مهدی؟عج؟ را از نشانههای قیامت میدانند و معتقدند آن حضرت مرجع تمام اولیا خواهند بود و اولیای الاهی در سراسر جهان به ایشان اقتدا میکنند.
مفتی محمد هاشم، از بزرگان عصر حاضر بریلویه در کراچی پاکستان، موسوعهای 50 جلدی به نام معرفت امام مهدی؟عج؟ (امام مهدی متعلق شعور و آگاهی کا ایک عظیم شاهکار) در مورد امام زمان؟عج؟ در دست تألیف و نگارش دارد که 15 مجلد آن به چاپ رسیده است.
لذا شأن نزول آیه موقع ظهور امام مهدی؟عج؟ به عنوان آخرین خلیفه ظاهر و باطن است که دین ایشان بر تمام دنیا پیروز خواهد شد (همان، ص68-69 و فخر رازی، 1420: ج16، ص33).
بریلویه معتقدند اینکه در این آیه شریفه آمده است: ؛ منظور از آن بندگان، امام مهدی؟عج؟ و اصحاب آن حضرت هستند که دارای نیروی بسیار شدیدند؛ بهطوری که قدس توسط آنها فتح خواهد شد (مفتی هاشم، 2018: ج1، ص73).
مهدی در دوره غیبت شبیه حضرت نوح؟ع؟ عمری طولانی خواهد داشت» (غازی قادری، 1981: ص8)؛ اما گروهی دیگر از علمای بریلویه با اینکه امام مهدی؟عج؟ را آخرین خلیفه عصر حاضر در ظاهر و باطن میدانند؛ بر اینباورند که آن حضرت هنوز متولد نشده است (اعظمی، بیتا: ص126؛ جمعی از نویسندگان، بیتا: ص283 و قادری، 2008الف: ص81).