چکیده:
از نظر اسلام، زن و مرد در ماهیت و جوهرة انسانی، مبدا آفرینش، منشا مادی، مساویبودن در خلقت، هدف نهایی خلقت، ابزار و استعدادهای لازم برای رسیدن به هدف نهایی با یکدیگر مشترک هستند. با وجود این برخی گزارههای دینی توصیفی به ظاهر متفاوت و متهافت از هویت و منزلت زن به تصویر میکشد. شیوه خلقت زن، توصیف زنان به شرارت، عورت و کشتزار، از جمله مواردی است که منشا شبهه در مورد هویت زن و تلقی فروتری او شده است. در این نوشتار بر آنیم، دلالت گزارههای برگرفته از متون دینی را با روش نقلی و عقلی بررسی کنیم. بدین منظور بعد از اشاره اجمالی به محکمات قرآن و روایات در تبیین هویت و منزلت زنان، گزارههای متشابه مذکور را بر آن عرضه خواهیم کرد.
خلاصه ماشینی:
كليدواژهها: خلقت زن، منزلت زن، هویت زن، زن در اسلام مقدمه بر پایة این پیشفرض قرآنی که زن و مرد هر دو صنفی از انسان هستند و از یکگوهرِ وجودی خلق شدهاند و هدف نهايي از خلقت آنها رسیدن به مقام خلافت و نزديکشدن به جایگاه الهی در پرتو بندگی و اطاعت است، چگونه برخی گزارههای قرآنی و روایی در خصوص فراتری یا فروتری زن نسبت به مرد تحلیلپذیر است؟ اگر روايت «اکثر الخير فی النساء» را از امام صادق بپذیریم، روايت «المرأة شرّ کلّها» در کلام علوی چگونه قابل تبیین خواهد بود؟ اگر روايت «حبّ النساء من أخلاق الأنبياء» صحیح باشد، چرا در برخی روایات، اولین مهلکه و دلیل معصیت الهی «حبّ النساء» معرفی شده است؟ اگر در روایاتِ وارده از معصومان( محبت به زنان نشانة ایمان است، پس چرا در برخي ديگر شمشیر شیطان تلقی گردیده است؟ اگر بهشت زیر پای مادران است، چرا در روایتی مقرر میدارد: «اگر زنان نبودند همة مردم به بهشت میرفتند»؟ اگر زنان را مظهر صفات جمالیة الهی میدانیم، پس چرا در برخي روايات به «عورت» تشبیه شدهاند؟ اگر روایات متعدد حضرات معصومين( درمورد رحمت، برکت، ریحانه و باقیات الصالحات بودن فرزندان دختر را بپذیریم، چرا دستور العملهای متعددی درخصوص پسر شدن فرزندان وجود دارد، ولی درمورد دخترشدن روایتی نیست؟ و دهها پرسش دیگر دربارة گزارههای دینی که فراتری یا فروتری زنان را، علاوه بر حوزه تکوین، در حوزههای ارزشی و حقوقی نيز به ذهن میرساند.