چکیده:
قراردادهای کشف پریمیوم به تازگی وارد روند معاملاتی بورس کالا شدهاند، به صورت درج تعهد در برابر تعهد در نزد اتاق پایاپای بورس جهت انجام بیع نقد در آینده و در سررسید نهائی انجام میگیرند. صحت انعقاد این قراردادها در قالب عقد بیع در ابتدای توافق دارای اشکالاتی است؛ از جمله لزوم تحقق بیع کالی به کالی و غرری بودن معامله. نویسندگان با مراجعه به ادله موجود و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی برآنند که؛ هیچ کدام از اشکالات فوق وارد نیست. زیرا اولا بطلان بیع دین به دین در جایی است که دو دین قبل از عقد موجود باشند و حالآنکه معامله پریمیومی از نوع بیع کالی به کالی بوده و دین در آن بعد از عقد به وجود میآید، و این موارد از ذیل روایات و اجماع مطرح شده خارج شده و مشمول حکم بطلان نیست. ثانیا؛ غالباً غرر نیز در این معامله منتفی است به دلیل اینکه ضابطه غرر، وجود جهل معتنابهی است که موجب جهالت نسبت به عوضین شده و موجب خطر و احتمال زیان غیرقابل جبران باشد. اما مورد معامله کشف پریمیوم غرر از نوع غرر عرفی و غرر ذاتی عقود مسامحی است که طرفین با علم و اراده اقدام به انعقاد معامله بر اساس آن میکنند. بنابراین درج معامله پریمیومی ذیل عقد بیع در همان ابتدای توافق صحیح و دارای آثار آن خواهد بود و دیگر نیازی ایجاد تعهد طرفینی مبنی و انعقاد قرارداد در سررسید نخواهد بود.
Premium contracts recently entered in to the transaction trends of the Iran Mercantile Exchange, therefore, reviewing the conditions and elements of this agreement in the form of Sale contract or other legal forms it is very important. In the current process, these transactions are carried out in the form of obligation against the obligation. The clearinghouse monitors the Measures of Parties of the Contract and after the promised deadline a deal is done at the maturity date. In the present paper, the question of validity or nullity of this contract has been paid under the sale contract. This is because some jurisprudence errors have been introduced to the validity of future contracts at the beginning of the agreement which are; 1. Ka’li against ka’li 2. Qa-Rar. The authors, using the descriptive - analytical method, concluded that none of the drawbacks errors abound in the accuracy of premium contracts in the form of sale contracts. This is because of there is no mentioned in the shi’a narrations to invalidation of Ka’li against ka’li contract especially when it consuls after the main contract. So the Premium contracts are the same. Furthermore there is no Qa-Rar in Premium contracts because the the scale of Qa-Rar is the ignorance that lead to loss and danger about the cost of contract. But the Qa-Rar, in the Premium contracts, is the essential Qa-Rar of Neglected contracts which is normal and forgiveness. So it is correct that the both sides of the contract, in the first time, could insert the Premium contract under the sale contract.
خلاصه ماشینی:
حال مسئله اين است که انعقاد معاملات کشف پريميوم در قالب قرارداد بيع در زمان توافق اوليه و قبل از سررسيد نهائي ممکن است يا خير؟ به عبارت ديگر در معاملات کشف پريميوم ارکان و شروط عقد بيع برقرار است ، تا بتوان انعقاد اين معاملات را در قالب بيع صحيح دانست يا اينکه ارکان و شروط عقد بيع مخدوش است و براي مشروعيت اين نوع از معاملات بايست به ساير قالب هاي معاملاتي همچون صلح پريميومي يا تعهد به بيع و غيره مراجعه نمود؟ يا ميتوان بر پايه استدلال فقهي و حقوقي به پشتوانه ماده (١٠) قانون مدني و اصل آزادي قراردادي قائل به صحت بيع چنين معاملاتي شد؟ اشکالاتي که به لحاظ فقهي بر بيع آن وجود دارد کدم اند؟ در زمينه پيشينه فقهي و حقوقي اين قرارداد، به غيراز گزارش جلسه بررسي قراردادهاي پيش فروش نفت خام در بورس (معاملات کشف پريميوم ) در کميته فقهي بورس کالا در سال (١٣٩٤)، هيچ تحقيق ديگري به صورت خاص به اين موضوع نپرداخته است .
شهيد ثاني پس از نقل کلام شهيد اول در شرح لمعه ، در نقد کلام ايشان مبني بر عدم جواز فروش دين به دين مؤجل ميگويد؛ «ديني که فروش آن ممنوع شده است ، دين قبل العقد است ولي اگر دين به سبب عقد ديگري به عهده طرفين مستقر شود و ايجاد تعهد کند، صدق بيع دين به دين در آن مشکوک است ، زيرا در حديث لا يباع الدين بالدين ، «باء» به معناي مقابله و عوض است ، درحاليکه در معامله کشف پريميوم قبل از ديني ميان طرفين وجود ندارد، بلکه قرار است به سبب انعقاد قرارداد پريميومي ديني ايجاد شود» (١٤١٠ق ، ج ٤، ص .