چکیده:
در میان حکایت های پرشمار متون و تذکره های عرفانی، حکایاتی درباره تحول روحی عرفا دیده می شود که بخش عظیمی از فضای این آثار را در بر گرفته است. این حکایت ها شرح احوال عارفانی است که در اثر واقعه های غیبی، متحول و به طریقت صوفیان وارد شده اند. چگونگی ورود اهل سلوک به طریقت در حکایت های تحول روحی بسیار شبیه به یکدیگر است. این شباهت به سبب فرایند منظم و مشخصی است که در این حکایت ها دیده می شود. فرایند مذکور در مقدمات، واقعه و آثار و نتایج دارای عوامل مشترکی است که در این حکایت ها آمده است. فرایند شکل گیری تحول روحی عارفان مختص به نقطه آغازین سلوک نیست و در سیر استکمالی عارف به مراتب و درجات برتر نیز دیده می شود. ازاین رو پرسش های مطرح در این پژوهش آن است که چگونه این تحولات اتفاق می افتد؟ چه آثار و نتایجی را در بر دارد؟ عناصر تشکیل دهنده آن ها در عرفان اسلامی چیست؟ آیا همه عرفا به یک شیوه تحول می یابند؟ این مقاله با بررسی فرایند شکل گیری حکایات مربوط به تحول روحی، این مطلب را تبیین و اثبات می کند که تحول در عرفان اسلامی مبتنی بر عوامل و عناصر مشابهی است که نقشی اساسی در تمام مراحل سلوک و طریقت دارد.
خلاصه ماشینی:
بررسی فرایند شکل گیری تحول روحی عارفان مسلمان آسیه کریمی * ** سید علیاصغر میرباقری فرد *** سیده مریم روضاتیان چکیده در میان حکایت های پرشمار متون و تذکره های عرفانی، حکایاتی دربارٔە تحول روحـی عرفـا دیـده میشود که بخش عظیمی از فضای این آثار را در بر گرفته اسـت .
ازاین رو پرسش های مطرح در این پژوهش آن است که چگونه ایـن تحولات اتفاق میافتد؟ چه آثار و نتایجی را در بر دارد؟ عناصر تشکیل دهندٔە آن ها در عرفان اسلامی چیست ؟ آیا همۀ عرفا به یک شیوه تحول مییابند؟ این مقاله با بررسی فرایند شکل گیری حکایـات مربوط به تحول روحی، این مطلب را تبیین و اثبات می کند که تحول در عرفان اسلامی مبتنـی بـر عوامل و عناصر مشابهی است که نقشی اساسی در تمام مراحل سلوک و طریقت دارد.
این مقولۀ عرفانی در برخی از حکایت های تحـول روحـی از جملـه بشـر حافی و منصور عمار با مقدمه حرمت به نام بسم الله الرحمن الرحیم (عطار نیشـابوری، ١٣٦٠: ١٢٨ و ٤٠٥) و حکایـت ابوالحسـن سـیاری بـا مقدمـه حرمـت بـه تـار مـوی پیغمبر(ص ) دیده میشود (همان : ٧٧٧).
مسموعات حکایت های تحول روحی عرفا را میتوان بـه دو نـوع کلـی تقسـیم کـرد: نخست مسموعاتی که در نقطۀ آغازین سلوک به خواست حق شنیده میشود و شـامل انسان هایی است که مقدماتی از معرفت دارند.
اما فرایند تحول روحی در متون عرفانی مطابق با خاسـتگاه ایـن تعالیم یعنی قرآن کریم است .