چکیده:
مولانا جلالالدین بلخی بهواسطۀ فعالیتهای مولویپژوهان و محققان در سراسر دنیا چهرهای شناختهشده است. تاثیرپذیری از اشعار مولانا در عرصههای هنری، همچون فیلمسازی و برگزاری کنسرتهای موسیقی و یا ترجمۀ آثار او و الهامگیری از آنها در خلق آثار متفاوت بوده است. دستهای از محققان مغربزمین، فراتر از ترجمه، نگاهی هرچند مختصر به زندگانی مولوی و اندیشههایش داشتهاند که آنهماری شیمل و ویلیام چیتیک منتخب از این دستهاند. در این پژوهش سعی شده تا با طبقهبندی ساختاری و موضوعی آرای مستشرقان مذکور و بیان دیدگاه و روش کار آنان، شمایی کلی از مولانا از دید پژوهشگران غربی ارائه داده و بستری برای مقابلۀ چهرۀ مولانا از منظر شرقی و غربی فراهم سازیم. در حوزۀ ساختاری مباحثی چون عربیسرایی، بهرهگیری از زبانهای دیگر، انسجام و پیوستگی، بلاغت، داستانسرایی، عروض و موسیقی زبان و نمادشناسی مورد توجه قرار گرفته و در حوزۀ موضوع نیز توجه به مباحث هستیشناختی و الهیات مولوی، آدمی و احوالات او در مثنوی، عبادات، تاثیرپذیری مولوی از ابنعربی و شاعران دیگر، سماع و مثنوی مدنظر این محققان بوده است. تحلیل توصیفی، قرائت نزدیک با متن، توجه به مفاهیم کلیدی و تحلیل چهرۀ مولانا از جنبۀ تاریخی نیز، از جمله شیوههایی است که آنان در بررسیهای خود اتخاذ کردهاند. آنچه از تحلیل و بررسی آرای مولویپژوهان مذکور به دست آمد، توجه بیشتر آنان به جنبههای موضوعی تا ساختاری، تمرکز بر متن آثار مولانا برای تحلیل شخصیت او و تشابه موضوعات مورد بررسی در آثار آنان و تفاوت اندک دیدگاهها در توضیح برخی مفاهیم و اصطلاحات است.
خلاصه ماشینی:
آنچـه از تحلیـل و بررسی آرای مولویپژوهان مذکور به دست آمد، توجه بیشتر آنان به جنبه های موضوعی تا سـاختاری، تمرکز بر متن آثار مولانا برای تحلیل شخصیت او و تشابه موضـوعات مـورد بررسـی در آثـار آنـان و تفاوت اندک دیدگاه ها در توضیح برخی مفاهیم و اصطلاحات است .
مولانا، مولویپژوهان ، آنه مـاری شـیمل ، ویلیـام چیتیـک ، طبقـه بنـدی سـاختاری و موضوعی، روش شناسی * این مقاله مستخرج از پایان نامۀ کارشناسی ارشد نویسندٔە مسئول با عنوان ط بقـه بنـدی و تحلیـل سـاختاری و موضـوعی آرای مستشرقان در ترسیم چهرٔە مولانا (با تکیه بر آرای آنه ماری شیمل ، ویلیام چیتیک ، فرانکلین دن لـوئیس و آرتـور جـان آربری) است .
بهنام پور در تصوف و عرفان اسـلامی در آثـار مستشـرقان قـرن بیستم (آنه ماری شیمل ، فریتس مایر، هلموت ریتر) و پوررستگار در کتابشناسی توصـیفی تحلیلی آثار ترجمه شدٔە مستشرقین در باب عرفان (بر اساس کتاب های آنه مـاری شـیمل ، فریتس مایر، لئونارد لویزن ، هانری کربن ، ویلیام چیتیک )» بررسی مفهوم عرفـان را مـورد توجه قرار داده اند.
مباحث زبانی شیمل در این مبحث با استناد شعری به ابیات عربی مولانـا آن هـا را تحسـین برانگیـز و استادانه خطاب کرده ، ترکیب های خلاف دستوری مولانا را با ذکر مثـال بیـان داشـته و تداخل بین اندیشه ها و ساختارهای دستوری مولانا را در لحظۀ بیان احساسات خـاص دانسته است .
دیگـر اشـارات شیمل در این مبحث ، بیان معانی و برداشت های مختلف عشق از نظر مولوی با استناد بـه اشعار اوست (نک : همو، ١٣٨٦: ٣٥، ٣٦ و ١٥٩ـ١٩٠؛ همو، ١٣٦٧: ١٢ و ٤٦١ـ٤٨٩).