چکیده:
کتابت قرآن دقت فراوان میطلبد زیرا باید به سهولت و بدون اشتباه خوانده شود و از لحاظ بصری زیبا باشد. قرآن معروف به آریامهر معروفترین قرآن به خط نسخ ایرانی است که استاد بنیرضی با الهام ازآن، مشق بسیار نمودهاست و حاصل تلاشهای وی کتابت قرآن رسمی جمهوری اسلامی است. اما درمورد روانخوانی این دو قرآن بحثهای متفاوت، بصورت غیر مکتوب وجود دارد. سؤال اصلی پژوهش، سنجش روانخوانی خط نسخ در قرآن نیریزی و بنیرضی است و فرض براین است، امروزه خوانایی قرآن نسبت به گذشته، اهمیت بیشتری دارد. روش توصیفی ـ تطبیقی درصدد یافتن پاسخ برآمده و طبق یافتهها، قرآن بنیرضی بهدلیل توجه به جایگاه نقطه و اعراب، نحوه استقرار کلمات روی کرسی، رعایت فواصل مابین کلمات و حروف، اغلب از لحاظ خوانایی بر قرآن نیریزی پیشی گرفته است، اما قرآن نیریزی بهدلیل توجه بیشتر به وجه زیبای کلمات، عدم استفاده از الف مقصوره و پرداختن به تزیینات، زیباتر از قرآن بنیرضی کتابت شدهاست.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش، قرآن نيريزي و قرآن بنيرضي با توجه به 13 مؤلفه خوانايي متن، كه از مراجع مختلف خوشنويسي و گرافيك و تايپوگرافي جمعآوري شدهاند، مورد مقايسه قرار گرفتند، و سپس جهت سهولت درك كنار توضيحات مربوط، براي هر مؤلفه تصاويري در مقاله ارائه شده است، و در نهايت ويژگيهاي هر قرآن بهصورت چكيده، در جدولي ذكر شده است.
همانطور كه در تصوير 1 مشاهده ميشود، فواصل سطرها در هر دو قرآن مناسب ميباشد، با توجه به اندام درشت خط نسخ، لدينگ در قرآن نيريزي 16 نقطه و در قرآن بنيرضي 18 نقطه ميباشد، اما بايد توجه داشت، همانطور كه در تصوير هم پيداست، در قرآن به خط بنيرضي، لدينگ ميان بسمالله و سطر اول هر سوره، حدود 2 نقطه كمتر از ساير سطرها ميباشد، فضاي خالي ايجاد شده توسط كشيده «س» را ميتوان عاملي براي اين كار دانست كه خوشنويس با كمتر كردن فاصله بين سطر از برتري فضاي منفي در صفحه جلوگيري كرده است.
Study of the Fluent Reading of the Iranian Naskh Calligraphy in Safavid and Contemporary Quran Inscriptions: A Case Study of Quran in Ahmad Nirizi's Script and the Official Quran of the Islamic Republic of Iran in Seyyed Reza Bani Razi's Script Roghayeh Dizaj Cheraghi* Hamid Reza Ghelich Khani** Abstract The inscription of the Qur'an requires great care because it must be read easily without error and be visually beautiful.