چکیده:
قرآن مجید به عنوان معجزه جاوید، در سورههای مختلف از حرکت خورشید سخن گفته است. هم چنین علم تجربی حرکت خورشید را پژوهش کرده است. سؤال این است، از نظر مفسران قرآن، راجع به چه حرکاتی سخن گفته است؟ نسبت یافته-های قطعی علم تجربی با نظرات مفسران چگونه است؟ اختلاف ظاهری برخی آیات مانند بقره/258 و .. با یافتههای قطعی علم تجربی چگونه ساگار است؟ فرضیۀ این تحقیق نه تنها مطابقت یافتههای قطعی علوم، بلکه اعجاز علمی و شگفتی علمی قرآن در برخی نحوۀ حرکات خورشید است. روش تحقیق روش جمع آوری اطلاعات و مطالعه کتابخانهای و تحلیل محتوای دادههاست.در این تحقیق مشخص گردید مجموع آیات مربوط به حرکات خورشید به دو دسته تقسیم میشوند. در آیات توصیفی، جنبه اعجاز علمی آیات از قبیل: حرکت خورشید موقت (یجری لاجل مسمى)، حرکات وضعی و انتقالی خردمندانه (الشمس و القمر کل فی فلک یسبحون)، حرکت انتقالی- طولی (الشمس تجری لمستقر لها ذلک تقدیر العزیز العلیم)، حرکت دوری- انتقالی همراه با با کهکشان (و الشمس و القمر کل فی فلک یسبحون) وجود دارد. آیات دسته دوم ناسازگاری ظاهری با یافته های قطعی علم تجربی دارد، اما با توجه به قرنیه مقامیه، صنعت جدال احسن و شروط آن، تعارضی بین بیان و یافته-های تجربی وجود ندارد.
The Holy Quran, as a miraculous miracle, has spoken in various surahs of the movement of the sun. Experimental science has also studied the motion of the sun. The question is, in terms of Quran commentators, what motions are spoken? How are the definitive findings of empirical science with the views of the commentators? The apparent difference between some verses such as Bakhtar / 258 and .. How is Saghar correct with the definitive findings of experimental science?The hypothesis of this research is not only the correspondence of the definitive findings of science, but also the scientific miracle and scientific spectacle of the Qur'an in some way of the movement of the sun.The research methodology is the data collection method and the library study and analysis of the content of the data.In this research, it was determined that the sum of verses related to the motion of the sun is divided into two categories. In the descriptive verses, the aspect of the scientific miracle of verses, such as: the moving of the Sun (Imari Lajel Masami), the wise state of movement (al-Shams and al-Qamar al-Fayl-i-Bashoon), the transitional-longitudinal movement (al-Shams-e Tazari, Lhashtar Lah, Dhlqqat al-'Aziz al-Alim) There is a long-range movement along with the galaxy (and al-Shams and al-Qamar al-Fayl-i-Bilak). The second verses of the second category have apparent inconsistencies with the definitive findings of empirical science, but with regard to the cornea of the authority, the industry of controversy and its conditions, there is no conflict between expression and empirical findings.
خلاصه ماشینی:
آيا حرکـات مطـرح در قـرآن بـا يافتـه هـاي قطعي علوم تجربـي سـازگار اسـت ؟ در صـورت پاسـخ مثبـت ، پـس تعـارض ظـاهري آيـات ٢٥٨سورة بقره و ٤٥ سورة فرقان چگونه است ؟ و در صورت پاسخ منفي ، اطـلاق تحـد ي چـه مي شود؟ ضرورت تحقيق ، رفع تعارض ظاهري آيات حرکت ظاهري خورشيد از سـمت مشـرق به مغرب ، با يافته هاي علمي و هم چنـين تبيـين علمـي و صـحيح حرکـت خورشـيد در قـرآن ، به خصوص با توجه به تحدي احوالي مخاطبان قرآن است .
اصـل کلمـه «جـري » بـراي حرکتـي ، ماننـد عبـور و حرکت آب و آن چه که به همـراه آن حرکـت مـي کنـد (راغـب اصـفهاني ، بـي تـا، ١٩٤/١) و به معناي سير در جملة الشمس و سائر النجوم : «سارت من المشرق إلي المغرب » است ، هم چنين بـه خورشيد «جاريه » گفته مي شود؛ به دليل اين که خورشيد از يک گوشه به گوشـة ديگـر مـي رود (ابن منظور، بي تا، ١٤/ ١٤٠).
اما ايا نوع حرکت انتقالي خورشيد، طولي است يـا دورانـي ؟ ظاهر کلام علامه طباطبائي و تصريح صـاحب تفسـير نمونـه ، حرکـت انتقـالي - طـولي را بيـان مي دارد و لام «لمستقر» به معناي «الي » اسـت .
در اين صورت ، معناي آيات مربوطه در سوره هاي فوق الذکر، با واژه «مسـتقر لهـا» (يـس : ٣٠) در صورتي که کلمه مستقر اسم زمان يا مکان باشد، يکـي مـي شـود؛ يعنـي معنـاي آيـات ايـن مي شود که خورشيد در جريان است ، براي زمان قيامت يـا مکـاني کـه از حرکـت بايسـتد.