چکیده:
تبیین موضوع: در حال حاضر یکی از مهمترین چالشهای پیشروی مدیریت شهری، اسکان غیررسمی است. این پدیده از پیامدهای نامطلوب شهرنشینی در جهان معاصر است که به ویژه در نتیجه صنعتیشدن شتابان و نابرابریهای منطقهای شکل گرفته و به دلیل محرومیت و عدم برخورداری سکونتگاههای غیررسمی از تسهیلات زندگی شهری در قیاس با دیگر نواحی شهری، آنها را کانون مسائل و مشکلات حاد شهری و ضد توسعه پایدار انسانی نموده است. با توجه به اهمیت موضوع فوق؛ پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی عوامل مؤثر بر ناپایداری اسکان غیررسمی در شهر یزد گردآوری گردیده است.
روش: پژوهش حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی میباشد. جامعهآماری پژوهش را کارشناسان و مدیران شهری و خانوارهای ساکن در محلات حسنآباد، اسکان و کشتارگاه تشکیل میدهند که برای جامعه اول به منظور شناسایی نماگرهای مؤثر بر ناپایداری اسکان غیررسمی به صورت گلوله برفی و هدفمند 31 نفر از کارشناسان و مدیران شهری و برای جامعه دوم به منظور بررسی میزان اثر هر نماگر 366 خانوار از طریق روش نمونهگیری تصادفی و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردیده است. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل دادهها از یافتههای کیفی (تحلیل محتوای مصاحبهها در نرمافزار تحلیل کیفی مکس کیودا) و کمی (آزمون آماری T تک نمونهای و تحلیل عاملی اکتشافی) استفاده گردیده است.
یافتهها: نتایج پژوهش نشان میدهد 44 نماگر در قالب 5 عامل در منطقه مورد مطالعه مؤثر بر ناپایداری سکونتگاههای غیررسمی بوده است. که از میان عاملهای بارگذاری شده، عامل اقتصادی با 9 نماگر و مقدار ویژه 11.757 و درصد واریانس 26.722 مهمترین عامل و عامل زیستمحیطی- بهداشتی با 4 نماگر و مقدار ویژه 5.843 و درصد واریانس 13.280 کماهمیتترین عامل مؤثر بر ناپایداری سکونتگاههای غیررسمی بوده است.
نتایج: این پدیده اجتنابناپذیر و رو به رشد است و باید آن را به عنوان واقعیتی انکارناپذیر پذیرفت، لذا بر دیدگاه ساماندهی و توانمندسازی که به مشارکت همهجانبه مردم در رفع مسائل و مشکلاتشان تکیه میکند و این امکان را برای آنان فراهم میسازد که با توجه به اولویتها و نیازهایشان به بهبود شرایطشان بپردازند، تأکید میگردد.
Objective: Today one of the most important challenges facing urban management is informal
settlement. This phenomenon is one of the undesirable consequences of urbanization in the
contemporary world, especially as a result of rapid industrialization and regional inequalities, and
as a result of the deprivation and lack of informal settlements of urban lifestyle facilities in
comparison with other urban areas, they are the focal point of acute problems Urban and antisustainable
human development. Considering the importance of the above issue, the aim of this
study was to investigate the factors affecting the unsustainability of informal settlements in Yazd
city.
Method: The present study is descriptive-analytic in the research method and in terms of applied
purpose. The statistical population of the study consists of experts and urban managers and
households living in Hassanabad neighborhoods, housing and slaughterhouses. For the first
society, in order to identify the effective indicators on unsustainable informal settlement as
snowball and purposeful, 31 experts and managers of the city and for the second community 366
households were selected through random sampling method using Cochran formula to determine
the effect of each indicator. In this research, qualitative findings (content analysis of interviews
in MAXQUDA qualitative analysis software) and quantitative (T-test of single sample and
exploratory factor analysis) were used to analyze the data.
Results: The results of this study showed that 44 indicators in the form of 5 factors in the study
area affecting the instability of informal settlements. Among the loaded factors, the economic
factor with 9 indicators and the special value of 11.757 and the 26.722 variance were the most
important factors and the environmental health factor with 4 indicators and the special value of
5.843 and the variance of 13.280 was the least important factor affecting the instability of informal
settlements.
Conclusion: This phenomenon is inevitable and growing and should be accepted as an
undeniable fact, so from the point of view of organizing and empowering, which relies on the
comprehensive participation of people in solving their problems and provides them with the
possibility that according to priorities and Their needs to improve their situation are emphasized.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي عوامل مؤثر بر ناپايداري سکونتگاه هاي غير رسمي بر اساس نظر مطلعان و ذينفعان کليدي (مطالعۀ موردي: محلات حاشيه نشين شهر يزد) a و ١ حسن حکمت نيا a دانشيار جغرافيا و برنامه ريزي شهري ، دانشگاه پيام نور.
جامعه آماري پژوهش را کارشناسان و مديران شهري و خانوارهاي ساکن در محلات حسن آباد، اسکان و کشتارگاه تشکيل ميدهند که براي جامعه اول به منظور شناسايي نماگرهاي مؤثر بر ناپايداري اسکان غيررسمي به صورت گلوله برفي و هدفمند ٣١ نفر از کارشناسان و مديران شهري و براي جامعه دوم به منظور بررسي ميزان اثر هر نماگر ٣٦٦ خانوار از طريق روش نمونه گيري تصادفي و با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گرديده است .
بنابراين پژوهش حاضر با اهميت اين موضوع به بررسي اسکان غيررسمي شهر يزد و عوامل مؤثر بر ناپايداري مناطق غيررسمي در محلات حسن آباد، کشتارگاه و اسکان گردآوري گرديده است .
در اين پژوهش نيز سعي گرديده است با استفاده از تلفيق روش هاي کيفي و کمي ضمن شناسايي عوامل مؤثر بر اسکان غيررسمي در مناطق مورد مطالعه بر حسب نظر متخ ص صين و کارشناسان ؛ بر اساس نظر شهروندان ساکن اين عوامل رتبه بندي و بر اساس آن پيشنهاداتي ارائه گردد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١- محدوده محلات مورد مطالعه يافته ها همانگونه که اذعان گرديد به منظور شناسايي نماگرها و شاخص هاي تأثيرگذار بر ناپايداري سکونتگاه هاي غيررسمي شهر يزد از مصاحبه نيمه ساختاريافته استفاده گرديده است .
Adjei Mensah, C (2014) Urban Housing Crisis: Tracing the factors behind teh growth of informal settlements in Kumasi, Ghan.