چکیده:
هدف اصلی از تعیین قابلیت اراضی، پیشبینی ظرفیت ذاتی واحدهای اراضی برای کاربری خاص در طی یک دوره طولانی و پایدار است. پژوهش حاضر باهدف شناخت نواحی مستعد و قابل توسعه اراضی مرتعی استان کهگیلویه و بویراحمد برای کشت گیاه دارویی آنغوزه[1] در رابطه با نیازهای مطلوب اقلیمی بر اساس روشهای تصمیمگیری چندمتغیره در محیطGIS است. برای دستیابی به هدف پژوهش، پایگاه دادههای اقلیمی شامل دما، بارش، رطوبت، تعداد روزهای یخبندان وساعتهای آفتابیمجموع ۲۳ایستگاه هواشناسیو بارانسنجی از زمان تاسیس تا سال۱۳۹۷ودادههای فیزیوگرافی: ارتفاع، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی وبافت خاک در قالبنقشههای موضوعی تهیهو طبقهبندی شد. سپس با استفاده از مدل تحلیل رابطهای[2]، تلفیقو وزن دهیلایههادر محیط GISانجامو درنهایت نقشه نهایی قابلیت اراضی آنغوزه برای استان تهیه شد.نتایج مدلسازی نشان داد کهاراضی دارای اولویت مناسب، با بیش از ۱۲۲۰۰۰ هکتار برابر با ۸ درصد مساحت استان است. اراضی دارای اولویت متوسطبا برخی محدودیتهای محیطی ۹۸۰۰۰ هکتار از زمینهای استان را پوشش میدهد. غالب اراضی باقابلیت توسعه کشت گیاه آنغوزه در زمینهای مرتعی خوب، پهنههای با بارندگی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتر، دامنههای آفتابگیر جنوبی،زمینهای با بافت خاک سبک شنی لومی، نقاط ارتفاعی بالای۲۰۰۰ متر و شیبهای تند بالای ۲۰ درصد هستند. بهطوریکه این مشخصات محیطی بیشتر در منطقه سردسیر بویراحمد پای دامنههای کوهستان زاگرس قرار دارند. بیش از ۷۱درصد استان به دلایل مختلف قابلیت کشت و توسعه گیاه آنغوزه را ندارد. مهمترین دلایل محدودیت کشت و توسعه این گیاه، کاربریهای زراعی، باغی، جنگلی و اراضی مسطح و جهت شیبهای شمالی است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر باهدف شناخت نواحي مستعد و قابل توسعه اراضي مرتعي اسـتان کهگيلويـه و بويراحمد براي کشت گياه دارويي آنغوزه ١ در رابطه با نيازهاي مطلوب اقليمي بر اساس روش هاي تصميم گيري چنـد متغيره در محيط GIS است .
لذا براي توسعه کشت اين گياه دارويي در عرصه هاي طبيعي کشور نياز به شناسايي قابليت هاي محيطي، نيازهاي زيستي و تناسب اراضي است ؛ از آنجاکه تحليل تناسب اراضي به استفاده از انواع مختلف داده و اطلاعات خاک ، اقليم ، کاربري زراعي، توپوگرافي و نظاير آن نياز دارد، GIS ابزار انعطاف پذير و قدرتمندي براي پردازش داده هاي خام در اختيار قرار مي دهد که با تلفيق انواع متنوع داده ها، اطلاعات خروجي آن ، نقشه هاي موضوعي ارزشمند هستند (فوت و همکاران ١٩٩٦).
مقاومت در برابر سرما (دماهاي زيـر ١٠-) و گرمـاي ٢٢ ملاحظات شديد و قابليت ثمر دهي بعد از يک دوره طولاني خشک سالي مأخذ: نگارندگان 8 MONO CARPIC جدول ٦: طبقات تناسب اراضي براي گياه آنغوزه کلاس تناسب اراضي S1 S2 S3 N1 N2 لايه اطلاعاتي مناسب متوسط ضعيف نامناسب موقتي نامناسب دائمي ارتفاع ٣٠٠٠-٢٠٠٠ ٢٠٠٠-١٥٠٠ ١٥٠٠-١٠٠٠ ١٠٠٠-٥٠٠ ٥٠٠> شيب ٥٠-٢٠ ٢٠-١٥ ١٥-١٠ ١٠-٥ ٥> جهت شيب (درصد) جنوبي غربي، شرقي شمالي - - بارندگي (ميليمتر) ١٢٠٠-٦٠٠ ٦٠٠-٤٠٠ ٤٠٠-٣٠٠ ٣٠٠-٢٠٠ > ٢٠٠ mm دما (درجه 10-14 14-15 15-23 ١٠-٥ ٣٠< >٥ درجه سانتي گراد) 24-25 23-24 شني لومي- شني رسي سيلتيلومي - بافت خاک رسي لومي سيلتي رسي رسي لومي - لومي سيلتيرسيلومي جنگــل ، باغــات ، زراعــت کاربري اراضي مراتع درجه ١ و ٢ مراتع درجه ٣ مراتع مشجر ديمزارهاي رهاشده آبي ، شهر، روستا...