چکیده:
در حال حاضر شناسایی مشکلات و شناخت الگوی کالبدی شهر و فرم شهری در مقیاسهای مختلف از اهمیت بسزایی برخوردار میباشد. همچنین برنامهریزی ساختار شهری مستلزم استفاده از داده مکاندار در مقیاس مناسب میباشد. انتخاب مقیاس بهینه و منطبق نمودن مطالعات بر اساس مقیاس مناسب یکی از اصولی است که میتواند نتایج مطالعات را تدقیق کرده و برای اجرا، کاربردی نماید. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر مقیاس در مطالعات فضایی شهر و محیطزیست در مناطق یک و سه شهر تهران میباشد. رویکرد تحقیق حاضر بیان اثرات مقیاس در مطالعات سیمای سرزمین شهری با بهرهگیری از الگوی اکولوژی سیمای سرزمین و ارزیابی تصاویر ماهواره در دو مقیاس میانی (landsat) و خرد (quick bird) میباشد. مقایسه نتایج حاصل از کمی سازی سیمای سرزمین در دو مقیاس خرد و میانی در مناطق یک و سه شهر تهران بیانگر اختلاف نتایج در مقیاس مطالعات میباشد. در مقیاس میانی 1747 لکه سبز ولی در مقیاس خرد 36516 لکه سبز قابلتفکیک بود که هر دو نتیجه قابلاستفاده میباشد. به همین تناسب در اندازه لبه و تراکم لبه و همچنین شکل لکهها در دو مقیاس مطالعه اختلاف وجود دارد. نتایج نشان داد ویژگی لکههای مقیاس خرد مناطق یک و سه شهر تهران به حالت طبیعی فضای سبز این مناطق نزدیکتر بوده و در برنامهریزیهای شهری و محلی کاربرد بیشتری دارد، ولی از نظم کمتری در لبهها برخوردار میباشد که این نظم کمتر هیچگونه ارتباطی با تخریب اینگونه فضا ندارد. اهمیت نظم لکهها در مطالعات منطقهای موردتوجه بوده که در این سطح، مطالعات تصاویر مقیاس میانی توصیه میگردد. بهطورکلی با جهتدهی مطالعات بر اساس اصول مقیاس میتوان عدم قطعیت نتایج را به حداقل کاهش و فضای تصمیمگیری را بهبود بخشید.
Understanding the problems of cities and also their physical pattern and form at different scales are very important. In addition, urban structure planning requires the use of localized data at the appropriate scale. Choicing of the optimal scale in studies is one of the principles that can make the results of studies more accurate and practical. The purpose of this study is investigating the effect of scale on urban spatial and environmental studies of 1 and 3-district in Tehran. The present research approach describes the effects of scale on urban land scape by using ecological land scape pattern and satellite images in meso-scale (Landsat satellite) and micro-scale (Quickbird satellite). Comparing the results of land scape quantification in the meso and micro scales in 1 and 3-district in Tehran, indicates the difference in the results. In the first scale 1747 green patches and in the second scale, 36516 green patches were distinguished, which both of them are used. Also some differences are in the size and density of the edge as well as the shape of the patches in the two study scales. In addition, the results show that the characteristics of patches in micro-scale of 1 and 3-district in Tehran are closer to the natural state of green space of these deistricts and more applicable in urban and local planning but they arrangements are less. This less order has nothing to do with the destruction of such space. The importance of arrangement of patches is important in regional studies. At this level, mid-scale images survey are recommended. In general, by guiding studies based on the principles of scale, the uncertainty of the results can be minimized and the quality of decisions will be improved.
خلاصه ماشینی:
تحلیل اثر مقیاس در برنامه ریزی ساختارهای سبز شهری با رویکرد ارزیابی سیمای سرزمین ؛ مطالعه موردی : منطقه یک و سه کلانشهر تهران علی حسینی ١- استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران محمود ذوقی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران مهدیس سادات - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران محمدجواد امیری - استادیار برنامه ریزی محیط زیست ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران تاریخ دریافت : ١٣٩٨/٠١/١٢ تاریخ پذیرش : ١٣٩٨/٠٥/٢١ چکیده در حال حاضر شناسایی مشکلات و شناخت الگوی کالبدی شهر و فرم شهری در مقیاس های مختلـف از اهمیـت بسزایی برخوردار میباشد.
طی سال های گذشته مقیاس بـه عنوان یکـی از موانـع اصـلی شـناخت طبیعت و محیط زیست در منابع متعدد موردتوجه قرارگرفته اسـت ( ;٢٠٠٨١٤٧,Makhdoum ;٢٠٠٩,Schneider Swart,2008:127; Prins & Langvelde,2008:129; Beven,2008:2465; Picket et al,2008; Ting & Shaolin,2008:3322; Proulx,2007:85; Harris,2006:39; Wu et al,2006; Farina, 2008; Latour,2004; Colyvan & Ginsberg,2003:649; Pereira,2002:21; Hay et al,2002:27; ١٩٩٧١٣,Bian ;١٩٩٨٥,Bouma et al ;١٩٩٩٧٥٤,Phillips ;٢٠٠٠٢٧,Li).
از سوی دیگر اصل مقیاس یکی از اصول مطالعات سیمای سرزمین بوده کـه در برخـی مطالعـات بـه آن توجه نمیگردد، در این مطالعه تأثیر اثر مقیاس در تحلیل های برنامه ریزی شهری و محیط زیست موردتوجـه قـرار خواهـد گرفت ، موضوعی که در بسیاری از مطالعات به دلیل عدم اطلاع از چگونگی تأثیر مقیاس در نتایج نادیده گرفته میشـود.