چکیده:
صنعت نفت ایران در طی سالهای ۴۲-133۳ش/ ۶۳-195۴م روندی رو به رشد و صعودی از لحاظ کمی و کیفی داشته است. مجموع عوامل متعددی باعث افزایش تولید و بهای نفت خام ایران گردید و در نتیجه درآمدهای ارزی فراوانی در اختیار دولت قرار گرفت و بخش زیادی از این درآمدها در طی برنامه های عمرانی توسعه در بخش های مختلف سرمایه گذاری شد. طرح چم یکی از مهمترین زیرساخت های است، که در راستای سیاست های کلی توسعه در صنعت نفت ایران در سال های ۱۳۴۲-۴۶ش/ 67-1963م ، با سرمایه گذاری و مشارکت شرکت ملی نفت ایران و شرکت های عامل نفت و دولت از طریق برنامه سوم توسعه 47-1341ش/ 68 – 1962م) اجرایی شد. این پژوهش تحلیلی- تاریخی در پی آن است که با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و نیز مطالعات اسنادی، اهداف و کارکرد های اجرائی طرح و تاثیرات آن در صنعت نفت ایران را بررسی نماید. یافته های پژوهش نشان می دهد، طرح با هدف بهبود کمی و کیفی و مدرن شدن مراکز صدور نفت و فرآورده های نفتی ایران اجرائی شده است و منجر به بهبود شاخص های اقتصادی و زیربنایی، افزایش تاسیسات، بهره وری و صدور نفت خام ایران گردید.
the oil industry of iran during the period in 1954-63 was a growing trend in terms of qualitative and qualitative terms. A total of factors contributed to the rise in Iran " s crude oil production and prices as a result of abundant foreign exchange revenues and a large portion of those revenues were invested in development development projects in different sectors. cham 's plan is one of the most important infrastructure projects , which in line with the general policy of development in the iranian oil industry in 1963 - 7 sh , with investment and participation of the national oil company of iran and the oil and government companies through the third development plan was implemented . this analytical - historical research seeks to examine the objectives and functions of the plan and its effects in the iranian oil industry by using library study and documentary studies . the findings of the research show that the plan aimed to improve the quality and quality of iran 's oil export and oil export centers and lead to improve the economic and infrastructural indicators , increase facilities , productivity and export of iran crude oil
خلاصه ماشینی:
هدف اصلی این پژوهش ، بررسـی و تبیـین اجـرای طـرح چـم در صنعت نفت ایران است و در راستای هدف اصلی و به منظور به فرجام رسـاندن ایـن پـژوهش اهداف فرعی و مهمی مد نظر هستند، که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: ١ - اهداف و کارکرد های اجرائی طرح ٢ - نتایج اجرای طرح در راستای انجام پژوهش و پرسش طرح شده فرضیه ای که برای این پـژوهش طـرح شـده است ، این است که پروژه چم با هدف بهبود کمی و کیفی و مدرن شدن مراکز صـدور نفـت و فرآورده های نفتی ایران اجرائی شد و منجـر بـه بهبـود شـاخص هـای اقتصـادی و زیربنـایی، افزایش تاسیسات ، بهره وری و صدور نفت خام کشور گردید..
با اجرای ایـن پـروژه از یکسـو جزیره خارک به بزرگترین بندر بارگیری و صدور نفت خام در جهـان تبـدیل شـد و از سـوی دیگر بندر ماهشهر مدرن ترین مرکز صدور فرآورده های نفتی ایران گردید.
( بررسی عملیات توسعه صنعت نفت ایران ، ١٣٤٦: ٢٤ – ١٨) طرح گچساران – خارک مهمترین سرمایه گذاری و پروژه اجرائـی در اواخـر دهـه سـی و اوائل دهه چهل بوده است .
( بررسی عملیات توسعه صنعت نفـت ، ١٣٤٦: (28 -30 با اجرای پروژه چم در جزیره خارک دگرگونی های اساسی در خطوط لوله ، مخازن نفتـی و اسکله بارگیری شکل گرفت .