چکیده:
همواره عملکرد سیاستمداران از جوانب گوناگون مورد بررسی قرارگرفته، اما تحلیل شخصیت و حیات سیاسی آنها با استفاده از مباحث بیان شده در حوزه روانشناسی کمتر صورت پذیرفته است. احمد قوام یکی از سیاستمداران تاثیرگذار در دوران معاصر ایران محسوب میشود که قضاوتهای متفاوت و حتی متناقضی در مورد او و عملکرد سیاسی وی شکل گرفته است. بدین ترتیب، پرسش پیش روی این پژوهش این است که با توجه به رفتارها و گرایشات سیاسی متنوع احمد قوام، و نگرشهای مختلفی که در مورد حیات سیاسی وی وجود دارند، عملکرد و شخصیت سیاسی وی را از منظر روانشناسی سیاسی در چه چارچوبی میتوان تحلیل نمود؟ در پژوهش حاضر تلاش شده تا به گونهای تحلیلی و با بهرهگیری از مفاهیم مطرح شده در نظریه «روانکاوی اجتماعی» کارن هورنای، ویژگیهای شخصیتی و حیات سیاسی احمد قوام مورد واکاوی قرارگیرد. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهند که میتوان مهمترین علت در فراز و فرودهای شخصیت «پرخاشگر» و «سلطهجوی» قوام را ناشی از تلاش وی برای ارائه یک «خودآرمانی» از خویشتن جهت بازیابی «امنیت روانی» سرکوب شدهاش و محور قراردادن نیاز به قدرت و پاسخگوئی به نیاز فزاینده «خودآرمانیاش» به قدرت دانست. این پژوهش همچنین نشان میدهد که رویکردهای بین رشتهای، و به ویژه استفاده از روانشناسی سیاسی که از پیوند میان علم روانشناسی و سیاست شکل گرفته است، میتواند دریچهای نو را در واکاوی شخصیت و حیات سیاسی سیاستمداران، پیش روی محققان این عرصه قرارداده و دانش ما را در تحلیل روانشناختی عملکرد بازیگران دنیای سیاست ارتقاء دهد.
Politicians' actions have always been studied from various perspectives, but analysis of their personality and their political life has been evaluated less widely using the theories discussed in the field of psychology. Ahmad Ghavam is one of the influential politicians in Iran's contemporary era, with different, even contradictory judgments about him and his political performance. Thus, the question of this research is that, considering Ahmad Ghavam's diverse political behaviors and attitudes, and the various viewpoints about his political life, how his political character and performance can be analyzed in political psychology framework? In this research, we tried to analyze Ahmad Ghavam's personality and political life using the concepts discussed in Karen Horney's theory of social psychology. The findings of this research show that the most important reason for the rise and fall of the "aggressive" and "domineering" personality of Qawam, is a result of his efforts to provide a "Ideal Self " of himself in order to restore his suppressed "psychological security" and his need for power for "self-reliance" on power. This research also shows that interdisciplinary approaches, and in particular the use of political psychology, which has been formed from the link between psychology and politics, can provide a new gateway to the analysis of character and political life of politicians, and enhance our knowledge in the psychological analysis of the actors of the world of politics
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش با استمداد از مفاهیمی مانند «امنیت روانی»، «اضطراب بنیادی»، «خودِ واقعی»، «خودِ آرمانی»، «نیازهای دهگانة افراد»، «خودشیفتگی»، «پرخاشگری»، و «سلطهجویی»، که کارن هورنای در نظریة «روانکاوی اجتماعی» خود آن را بیان کرده است، حیات سیاسی احمد قوام واکاوی میشود.
درواقع، پرسش مهم دربارة وی این است که چه عاملی باعث شد که او نتواند برای خود محبوبیت و پایگاهی اجتماعی در جامعه بنا نهد و یا بهدور از مقابله با سایر نخبگان سیاسی با آنان تعامل کند و با دستیابی به اجماع فکری ـ عملی با آنان زمینههای لازم برای پیشرفت و توسعة کشور را فراهم کند؟ فرضیهای که در این پژوهش برای پاسخگویی به این سؤال اساسی موردآزمون قرار میگیرد، اینکه دلیل این امر را میتوان در شخصیت «پرخاشگر» وی کندوکاو کرد.
از موارد فوق میتوان چنین نتیجه گرفت که ازیکسو شخصیت احمد قوام در کودکی تأثیرگرفته از فضای خانوادگی و حضور والدینی بوده که بهسبب داشتن موقعیت برتر اجتماعی در جامعه همواره نظم، تحکم، و سختگیری دوچندانی را بر فرزندان خود اعمال و حتی بلندپروازیهایی را بدانها القا میکردند تا بکوشند همواره موقعیت برتری را در جامعه کسب کنند و رشد در چنین محیطی عاملی شده تا «خودِ واقعی» احمد قوام در وجودش رنگ ببازد و در نقطة مقابل وی تلاش کند و گونهای از «خودِ آرمانی» را از خویشتن متصور شود تا بدین گونه پاسخگوی نیازهای سرکوبشدهاش باشد و بر «اضطراب بنیادی» ناشی از این امر غلبه کند.