چکیده:
سقوط ساسانیان افزون بر پیامدهای سیاسی، دارای پیامدهای گستردۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود که جامعۀ زردشتی را در سدههای نخستین اسلامی تحت تاثیر قرار داد. بازتاب بسیاری از این تغییر و تحولات، در متون پساساسانی قابل بررسی است که از منظر آسیبشناسی و به منظور حفظ انسجام و وحدت درونی، آموزههای گوناگونی را به جامعۀ مذکور تعلیم میدادند. بسیاری از این آموزهها متاثر از مضامین پایانجهانی بود که در متون پساساسانی مورد توجه قرار داشت.
با فرض این که مضامین پایانجهانی زردشتی با توجه به شرایط جامعۀ ایرانی در نخستین سدههای اسلامی، دارای آموزههای گوناگون در حوزههای دینی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بوده است، این پژوهش به روش تاریخی و شیوۀ توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ مطالعات کتابخانهای به بررسی این مضامین در متون پساساسانی میپردازد و نگرشهای پایانجهانی دین زردشتی را در حوزههای مختلف بررسی میکند.
Fall of Sasanian Empire, in addition to political results, had also extensive social, economic and cultural results that influenced Zoroastrian society in the first Islamic centuries. Many reflections of these changes would be studied in post-Sasanian texts which instruct different teachings in order to maintain solidarity and inner unity from pathological viewpoint. Many of teachings were influenced by apocalyptic texts that were the focus of attention. Assuming that apocalyptic Zoroastrian contents, had different teachings in religious, political, social, cultural and economic fields in the first Islamic centuries, this paper aims to study the contents in post-Sasanian texts and apocalyptic attitudes of Zoroastrian religion in different fields with descriptive-analytical method.
خلاصه ماشینی:
بررسی، تبيين و تحليلِ مضامین پایانِجهانی در متون پساساسانی (سدۀ نخست تا چهارم هجري) اسماعیل سنگاری 1 محسن یعقوبی 2 چکیده سقوط ساسانیان افزون بر پیامدهای سیاسی، دارای پیامدهای گستردۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بود که جامعۀ زردشتی را در سدههای نخستین اسلامی تحت تأثیر قرار داد.
) در پژوهشي تحت عنوانِ «شاهنشاهی ایران، پیروزی عربها و فرجامشناختی زردشتی» با بررسی متون فارسی میانۀ زردشتی، دیدگاه زردشتیان را در بابِ رخدادهای سیاسی در سدۀ هشتم و نهم میلادی بررسي و تحليل میکند و بر نقش مؤلفههای پایانِجهانی در واکنش جامعۀ زردشتی نسبت به این رخدادها و سایر تحولات اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی تأکید میورزد.
) در پژوهش «تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام» که از مستندترین و جامعترین تحقیقات در زمینۀ ادبیات ایران پيش از اسلام به شمار میآید، برخی متون پساساسانی مانند ارداویرافنامه و زندبهمنیسن را به عنوان متونی که متضمن بیان مکاشفات و پیشگویی حوادث پایان جهان است، مورد بررسی قرار داده است.
اگرچه نگارش اثر در شکل کنونی مربوط به دورۀ پس از ساسانیان است، اما احتمالاً مطالب آن قدیمیتر از این زمان باشد، زیرا نام قهرمان آن، ویراز، در اوستا وجود دارد و موضوع کتاب هم در سدههای پیشین مورد توجه بوده است.
جاماسبنامه به سه فصل تقسیم شده است: در فصل اول، گشتاسب از جاماسب میپرسد که دین زردشتی تا چند سال رواج دارد و پس از آن چه دورهای فرا میرسد؟ جاماسب در پاسخ به شرح رویدادهای پایان هزاره زردشت میپردازد و انحطاط اخلاقی و ديني مردم را پیشگویی میکند که منجر به بروز مصائب و سختیهای گوناگون مانند قحطی، زلزله و تسلط بیگانگان بر ایرانشهر میشود (بندهای 1-26).