چکیده:
هژمونی به نوعی نظم بین المللی یا به وضعیت خاصی از نظم جهانی اشاره دارد که بر مبنای انگیزه ها و رفتار تفوق جویانه و کنترل طلب یک دولت شکل می گیرد و یک کشور در تمامی مقوله های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی در سطحی بسیار برتر از دیگر قدرت ها قرار می گیرد. بر اساس نظریه ثبات هژمونیک، آمریکا به دنبال رهبری بلامنازع جهان و مناطق استراتژیکی نظیر خاورمیانه می باشد. نتایج این پژوهش که با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به رشته تحریر درآمده است نشان می دهد که قدرت هژمونیک آمریکا اصلی ترین مانع در تبدیل شدن جمهوری اسلامی ایران به قدرت اول منطقه ای به رغم برخورداری از جمعیت، موقعیت راهبردی، منابع عظیم هیدروکربن، گرایشات ایدئولوژیک و استقلال بالای آن است.
خلاصه ماشینی:
تقابل قدرت منطقه ای و هژمون در خاورمیانه بر اساس نظریه ثبات هژمونیک مجتبی استوار*/ امیر هوشنگ میرکوشش **/ علی محمدزاده *** 2 1 چکیده هژمونی به نوعی نظم بین المللی یا به وضعیت خاصی از نظم جهانی اشاره دارد که بر مبنای انگیزه ها و رفتار تفوق جویانه و کنترل طلب یک دولت شـکل مـی گیـرد و یـک کشـور در تمـامی مقولـه هـای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی در سطحی بسیار برتر از دیگر قدرت ها قرار مـی گیـرد.
Blackwill 4 RAND Corporation 5 Belfer Center for Science and International Affairs 147 - جلوگیری از دست یابی دولت های منطقه به سلاح های کشتارجمعی (به ویژه ایران و عراق )؛ - جلوگیری از ظهور یک هژمون منطقه ای؛ - تداوم و توفیق فرآیند صلح اعراب و اسرائیل ؛ - حفظ روابط حسنه آمریکا با قدرت های منطقه ای طرف دار غرب .
در این راستا در عرصه خارجی، تقابل بخشی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به جهت خاستگاه اعتقادی و آرمان گرای آن ، با برخی از هنجارهای رایج در نظام بین الملل ، وجود روحیه ضدهژمونیستی و ضدامپریالیستی و عدم سرسپردگی در برابر قدرت های خارجی از یک سو و وجود مشکلاتی در روابط با قدرت های منطقه ای به جهت رقابت بر سر توزیع قدرت در منطقه از سوی دیگر، چالش ها و محدودیت هایی برای تبدیل ایران به قدرت نخست منطقه ای ایجاد کرده است (سمیعی اصفهانی و امیربیک ، ١٣٩٠: ٩٨-٩٧).
٧-آمریکا به عنوان قدرت هژمون در برابر جمهوری اسلامی ایران با وجود تضعیف هژمونی اقتصادی آمریکا در سه دهه گذشته ، هنوز این کشور مهم ترین کنش گر تأثیرگذار در عرصه سیاست بین الملل و اقتصاد سیاسی بین الملل است .