چکیده:
کتاب گیاهان در شعر معاصر: نقد بومگرا و تخیل نباتی نوشته جان چارلز راین در سال 2018م. توسط انتشارات راتلج چاپ شده و جزء سری انتشارات راتلج با موضوع «چشماندازهایی درباره غیرانسان در ادبیات و فرهنگ» است. این کتاب در دسته مطالعات نقد ادبی بومگرا جای دارد و بهطور خاص بر نقد گیاهشناختی یا نقد نباتی در شعر استرالیا، انگلیس و آمریکا متمرکز شدهاست. نویسنده در کتاب مذکور با بررسی چگونگی تعامل و برخورد شاعران با موجودات نباتی در تلاش است تا بر نقش زبان در ساختشکنی رمزگان فرهنگی که درک ما را از گیاهان بهعنوان موجودات هوشمند محدود مینماید، تأکید کند. این کتاب با خوانش شعر هشت شاعر ازجمله لوییز گلاک، لیز ماری، ماری الیور، آلیس اسؤالد، الیزابت بلتسو، جودیث رایت، جان کینزلا و جوی هارجو بر ایده تخیل نباتی تمرکز میکند و مدل مفهومی منحصربهفردی را ارائه میدهد که از آن با عنوان دیالکتیک گیاهی یاد میشود؛ اینکه گیاهان هم اثرگذارند هم اثرپذیر، تجربه میکنند و مورد تجربه واقع میشوند، احساس دارند و احساس میشوند، ادراک دارند و مورد ادراک واقع میشوند، به یاد میآورند و به یاد آورده میشوند، تخیل میکنند و مورد تخیل قرار میگیرند. دیالکتیک مولدی که ازیکسو به روحمندی گیاه باور دارد و ازسویدیگر گیاه را چون ابژه، مکان، کانال یا محرکی برای تجربه، بینش یا بیداری روحانی موجودات انسانی میداند. این کتاب همچنین باتکیهبر پیشرفتهای صورتگرفته درزمینه عصب-گیاهشناسی و مشارکت در حوزه مطالعات انتقادی گیاه، نقد گیاه شناختی را به عنوان یک شیوه برای واکنش در برابر کم توجهی به گیاهان در نقد زیستبوم، بوطیقای زیستی و علوم انسانی زیستمحیطی بسط میدهد. نکته برجسته و حائز اهمیت کتاب حاضر، معرفی و بررسی رویکرد نقد نباتی یا نقد گیاه شناختی در زیر مجموعه نقد زیست بوم برای اولینبار است. در مقاله پیشِرو ضمن معرفی کتاب، خلاصهای از مهمترین مفاهیم کلیدی در هر فصل نیز ارائه خواهد شد.