چکیده:
حکمت اشراق سهروردی با دربرداشتن مفاهیم ایرانی-اسلامی، میتواند مبنایی برای بررسی مباحث حکمی در هنرهای سنتی باشد. شان وجودشناختی و حیث معرفتی زیبایی به مثابه یک مفهوم و امر زیبا به عنوان وجه تحققی آن، زمینههای تاملات زیباشناختی در این باب را فراهم آورده است. بهرغم گسستهای تاریخی و نفوذ فرهنگهای بیگانه، تحولات نگارگری و موسیقی سنتی ایران از پیوستگی و تداوم نسبی برخوردار بوده است و وجوه اشتراکات صوری و مضمونی فراوانی در آثار دورههای مختلف مشاهده میشود. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ به این پرسش بود که مولفههای زیباییشناسی حکمت اشراق چیستند و چگونه در آلبوم موسیقی دستان نمود پیدا کردهاند؟ روش انجام این تحقیق از منظر هدف، کاربردی-نظری و از منظر شیوه انجام، توصیفی-تحلیلی با رویکرد تطبیقی بود. اطلاعات نیز به شیوه کتابخانهای بهدست آمد. نتایج نشان میدهد مفاهیم حکمت اشراق که بهعنوان محتوا در موسیقی ایرانی نمود یافته و آلبوم موسیقی دستان در جایگاه صورت، مظهر مفاهیم حکمت اشراق است. بهطوریکه این مفاهیم، دلیل بر چرایی شکلگیری ساختار و مصادیق در خلق آثار موسیقی سنتی هستند و به عبارتی زبان گویای این مفاهیم میگردند.
خلاصه ماشینی:
در اين حوزه به جز آثاري همانند کتاب «حکمت انسي» محمد مددپور، کتاب «تجليات هنر معنوي در اسلام » اثر سيد حسين نصر، کتاب «مباني هنر و معماري اسلامي» از حسن بلخاريقهي که در بخشي از آن به فلسفه زيبايي سهروردي و تاثير آن بر هنر اسلامي پرداخته شده و کتاب ديگري که در فرهنگستان هنر به چاپ رسيده ، با عنوان «مباني حکمي هنر و زيبايي از ديدگاه شهاب الدين سهروردي» اثر طاهره کماليزاده کتاب جدي ديگري در اين باب يافت نشد ساير مقالات و کتاب هاي تخصصي و تحليلي و مطالعات زير به عنوان پيشينه اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفت : مرتضي مرتضويقهي در پايان نامۀ کارشناسي ارشد خود با عنوان «نظريۀ زيبايي شيخ اشراق و تاثير آن بر هنر آينه کاري و نگارگري» در سال ١٣٩٤ در رشته الهيات و معارف اسلامي در دانشکده پيام نور تهران با راهنمايي مرضيه اخلاقي و مشاورة حسن بلخاريقهي به بررسي تاثير زيباييشناسي حکمت اشراق بر هنر نگارگري و آينه کاري پرداخته و به اين نتايج دست يافته که نقش قوه خيال در هنر به خصوص هنر نگارگري و آينه کاري بسيار مهم است و هنرمند در دست يافتن به اثر هنري بدون کمک عالم خيال ناتوان خواهد بود، هنرمند با تزکيه نفس و درک حقايق زيبايي هستي ميتواند دست به خلق اثر بزند و در هنر نگارگري با ورود مفاهيم حکمي اسلامي و الهام رموز عالم معنا جلوة خاصي يافته که در آثار هنرمندان وجود مفاهيمي چون عشق ، سيمرغ ، آتش ، هاله هاي نوراني و رنگ طلايي و نقش واره هاي هنر آينه کاري با تاکيد بر اصل وحدت در عين کثرت و کثرت در عين وحدت داراي اهميت فراواني است .