چکیده:
امام علی (ع) با بهرهگیری از کارآمدی کارکردهای، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، در پی آن بود که با معرفی و تبیین حقوق متقابل حاکم و مردم، ذرهای از حقوق متقابل آنها ضایع نشود. امام تلاش داشتند تا در دوره چهار سال و نه ماهه حکومت خود الگویی کامل از این شیوه مدیریتی را در قالب احکام صادره، نامهها، خطبهها و سیره عملی خود نهادینه کنند. در همین جهت نوشتار حاضر با طرح این سوال که: از دیدگاه امام علی (ع) وظایف اصلی یک حاکم که میتواند به تحقق جامعه اسلامی منجر شود و حقوق متقابل مردم و حاکمان تضییع نشود، چیست؟ در این نوشتار سعی شده است که تعدادی از وظایف حاکم اسلامی را از دیدگاه امیرالمومنین (ع) بررسی کنیم و قبل از آن نیز نقش مردم در تشکیل حکومت اسلامی را تا حدودی بیان کنیم. هدف از این تحقیق آشنا کردن شیعیان امامی با فرهنگ سیاسی عصر علوی میباشد و این امکان را در اختیار پیروان آن امام قرار میدهد تا میراث فرهنگی و سیاسی خود را جهت محقق کردن شرایط برای ایجاد تمدن نوین اسلامی در عصر پیشا ظهور غنا بخشند. روش پژوهش در این مقاله بهصورت کتابخانهای میباشد.
Imam Ali (AS) , using the efficiency of political, social, and cultural functions, sought to prevent any loss of
their mutual rights by introducing and explaining the mutual rights of the ruler and the people. During the fouryear
and nine-month period of their rule, the Imam attempted to instill a complete pattern of this management
style in the form of his injunctions, letters, sermons, and practice. Therefore, what is the present article asking:
From the point of view of Imam Ali (AS) the main duties of a ruler that can lead to the realization of Islamic
society and not undermine the mutual rights of the people and rulers? This article attempts to examine a number
of Islamic rulers' duties from the point of view of Amir al-Mu'minin (AS) , and before that, to some extent,
explain the role of the people in the formation of Islamic rule. The purpose of this research is to familiarize the
Imami Shiites with the political culture of the Alawite era and to enable its followers to enrich their cultural and
political heritage to fulfill the conditions for the creation of a new Islamic civilization in the pre-emerging era.
The research method in this article is library.
خلاصه ماشینی:
در همین جهت نوشتار حاضر با طرح این سؤال که: از دیدگاه امام علی (ع) وظایف اصلی یک حاکم که میتواند به تحقق جامعه اسلامی منجر شود و حقوق متقابل مردم و حاکمان تضییع نشود، چیست؟ در این نوشتار سعی شده است که تعدادی از وظایف حاکم اسلامی را از دیدگاه امیرالمؤمنین (ع) بررسی کنیم و قبل از آن نیز نقش مردم در تشکیل حکومت اسلامی را تا حدودی بیان کنیم.
(نهج البلاغه، کلام16) بسیاری از سیاستمداران قائل به هیچ التزام عملی نیستند و وعدههایی که به مردم می دهند عمل نمی کنند و مردم را از آنچه که وجود دارد با خبر نمی کنند و عدالت و اخلاق را فدای مصلحت می کند ولی حاکم از دید امام علی (ع) باید صادق و در گرو پیمان خود بماند و هرگز از صداقت و صراحت دور نشود وباید به افکار مردم احترام گذاشت.
(نهج البلاغه، خطبه74) از این سخن امام علی (ع) در مییابیم که حاکم اسلامی باید توان اداره کشور را داشته باشد و بتواند شرایط و موقعیت های دوران خویش را به خوبی درک کند و اقدامات لازم را انجام دهد، دیگر اینکه حاکم باید بیش از دیگران، دستورهای خداوند را در مورد خلافت به کار ببرد این کار مستلزم آن است که حاکم در اصول و فروع دین داناتر از دیگران باشد، تا کارها را به موقع و در زمان خود انجام دهد.
(نهج البلاغه، خطبه87) امام علی (ع) بسیار تلاش کرد تا مردم رابه عصر رسول اکرم (ص) باز گرداند، زیرا تبعیض های ناروا در میان مردم و ارکان جامعه رسوخ کرده، زمام امور را به دست افراد نالایق سپرده شد و اخلاق عمومی دگرگون شده بود و شیوه پیامبر (ص) به فراموشی سپرده شد.