چکیده:
سیستم های تعادل فازی از مباحث مهمّ در شیمی فیزیک است. با توجّه به این که آموزش عملی فازها به درک عمیق تر این بخش از علم کمک می کند، طرح یک دستور کار با رویکرد شیمی سبز و توجه به سلامت انسان ضروری است. در این پژوهش سیستم ساده تعادل فازی جامد – مایع پالمتیک اسید – اولئیک اسید، جایگزین سیستم نفتالن – بنزن یا نفتالن – تولوئن شده است. این سیستم نه تنها می تواند اهداف آموزشی این بخش را تامین کند، بلکه دارای قابلیت بازیافت مواد مصرفی یا استفاده از پسماند آن به عنوان مواد اولیه در سایر آزمایشگاه های آموزشی است. از جهت قیمت نیز برای یک آزمایشگاه آموزشی دوره کارشناسی مقرون به صرفه است. از این آزمایش ساده، نقطه ذوب پالمتیک اسید برابر 64 درجه سانتی گراد و آنتالپی ذوب این ماده، 69/40 کیلوژول بر مول به دست آمد که نسبت به مقادیر واقعی، با توجّه به وسایل ساده مورد استفاده و میزان خلوص موادّ به کار رفته، دارای درصد خطای قابل قبولی است. قابل ذکر است که در نتایج آزمایش سیستم نفتالن – تولوئن نیز همین مقدار خطا مشاهده می شود.
Phase equilibrium systems are important topics in physical chemistry. As the practical training of phases contributes to a deeper understanding of this part of science, planning an agenda with a green chemistry approach and attention to human health is essential. In this study, a simple solid-liquid phase equilibrium system, palmitic acid - oleic acid, replaced the naphthalene - benzene or naphthalene - toluene system. This system not only can this system meet the educational goals of this department, but it also has the capability to recycle consumables and use waste as raw materials in other training laboratories. It is also affordable for an undergraduate training lab. From this simple experiment, the melting point of palmitic acid was 64° C and the melting enthalpy of this material was 40.69 kJ / mol. Compared to the actual values, due to the simple tools and the purity of the material used, it has an acceptable error percentage. It is noteworthy that the same uncertainty also is observed in the results of naphthalene-toluene system.
خلاصه ماشینی:
از اين آزمايش ساده ، نقطه ذوب پالمتيک اسيد برابر ٦٤ درجه سانتي گراد و آنتالپي ذوب اين ماده ، ٤٠/٦٩ کيلوژول بر مول به دست آمد که نسبت به مقادير واقعي، با توجه به وسايل ساده مورد استفاده و ميزان خلوص مواد به کار رفته ، داراي درصد خطاي قابل قبولي است .
1 Green Chemistry Movement 2 US Environmental Protection Agency 3 Celerk 4 Shoemaker 5 Sime 6 Halpern 7 Williams 8 Atkins در يک سيستم ساده تعادل مايع – جامد، شامل دو جزء سازنده ي a و b که در حالت مايع به هر نسبتي در يکديگر حل مي گردند و در هنگام انجماد فقط جامدهاي خالص متبلور مي شوند و قانون فازها (قانون فازي گيبس ١) براي آنها به صورت زير بيان مي شود: معادله (١) ٢+F=C-P در معادله ي (١)، F تعداد درجات آزادي، C تعداد مواد سازنده سيستم و P تعداد فازهاي موجود در حال تعادل ترموديناميکي هستند.
در اين بررسي از سيستم دو جزئي(مايع – جامد): اولئيک اسيد-پالمتيک اسيد استفاده شده است که از مزايايي چون ، سهولت دسترسي، نداشتن اثرات نامطلوب زيست محيطي و اثر بر سلامت انسان ، قابليت بازيافت و استفاده مجدد و يا به کارگيري پسماند اين آزمايش به عنوان مواد اوليه ساير ازمايش هاي اين دوره برخوردار است .
A. (2009) The solid–liquid phase diagrams of binary mixtures of consecutive, even saturated fatty acids, Chemistry and Physics of Lipids, 160, 85-97.