چکیده:
هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتابهای دوره پیش دبستانی از نظر میزان توجه به فعالیت بدنی بود. این پژوهش از نوع توصیفی با روش تحلیل محتواست که به صورت کمی انجام شده است. جامعه آماری آن سه جلد کتاب درسی ویژه نوآموزان پیش دبستانی با عناوین: کودک، شکلها، رنگها و محیط زندگی (جلد اول)، کودک و آشنایی با طبیعت (جلد دوم) و کودک و آشنایی با مهارتهای زندگی و مناسبتها (جلد سوم) بوده است. این کتابها در سال ۱۳۹۳ از سوی انتشارات مدرسه با نظارت معاونت آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران منتشر شده است. برای گردآوری اطلاعات از نمون برگ (چک لیست) تحلیل محتوا استفاده شده است. واحد ثبت، صفحات کتاب (شامل کلمه، جمله و تصویر) بود که با روش فراوانی و درصد شمارش شده اند. یافته ها نشان دادند که در محتوای کتابهای مورد تحلیل به مولفه های واژه فعالیت بدنی، اهمیت فعالیت بدنی و مولفه حرکات ریتمیک به هیچ وجه توجهی نشده است (فراوانی صفر درصد). همچنین به مولفه های مفاهیم بازی منصفانه، سبک زندگی فعال و سالم، بازیهای بومی- محلی و مولفه کنترل حرکتی عمده کمترین، اما به مولفه کنترل حرکتی ظریف بیشترین توجه شده است. در مجموع پیشنهاد می شود که فعالیت بدنی به منزله یک کار ارزشمند در کتابهای درسی این دوره معرفی شود. همچنین پیشنهاد می شود که همراه با اجرای حرکات ظریف، به اجرای حرکات درشت بدنی که در دوران کودکی از اهمیتی ویژه برخوردار است توجه شود.
Given the importance of physical activities for children of preschool age, it merits a critical viewing of the textbooks used at this level in order to improve the textbooks content where it may be needed. To this end, three such books published under the supervision of Tehran’s Department of Elementary Education in 2014, were selected, and reviewed for any words, sentences, and pictures related to physical activity. Findings show no instances of attention being paid to the word physical activity and its importance, just as the concept of rhythmic movements is ignored. As far as other concepts, such as just games, healthy life style, native games, and mobility control are concerned, the attention paid is the least, while the most attention is paid to the concept of fine movements. All in all, it is suggested that more emphasis is put on physical activity in preschool textbooks in general, and in particular on gross movements as well as fine ones.
خلاصه ماشینی:
با وجود شناخت ارزش و اهميت فعاليت بدني در دورة پيش دبستاني و تأکيد سند تحول بنيادين بر تعميم دورة پيش دبستاني با تأکيد بر آموزش تربيت بدني و همچنين پرورش مهارتهاي جسمي- حرکتي به منزلۀ يکي از يازده هدف کلي اين دوره در اساسنامه دورة پيش دبستاني ايران (١٣٨٢)، نتايج رساله پاکاريان (١٣٧٦) نشان داد که اهداف آکادميک بيشترين محتواي برنامه درسي دورة پيش دبستاني ايران را تشکيل ميدهد و روشهاي تدريس عمدتاً سخنراني و غيرفعال است .
يکي از مؤلفه هاي مهم در طراحي کتابهاي درسي به ويژه کتابهاي درسي دورة پيش دبستاني که پيرامون آن نظريه ها و پژوهشهاي بسيار وجود دارد و اعتقاد بر اين است که تأثيري بسزا در نحوه آموزش و ميزان يادگيري دارد، تصاوير، شکلها و طرحهايي هستند که در متن کتاب و در کنار متن گنجانده شده اند (فتحيواجارگاه و آقازاده ، ١٣٨٦).
يافته ها جدول ١: توزيع فراواني توجه به مؤلفه هاي پژوهش در صفحات کتابهاي دوره پيش دبستاني مورد مطالعه (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج تحليل محتواي کتابهاي دورة پيش دبستاني در جدول ١ نشان ميدهد که از مجموع ٤٧ صفحه کتاب جلد اول (کودک، شکلها، رنگها و محيط زندگي) هيچ فراواني (صفر درصد) به مؤلفه هاي واژة فعاليت بدني، اهميت فعاليت بدني، مفاهيم بازي منصفانه ، کنترل حرکتي عمده (فعاليتهاي جابه جايي، غيرجابه جايي و فعاليتهاي دستکاري) و بازيهاي بومي - محلي و حرکات ريتميک اختصاص نيافته است .