چکیده:
رفاه اقتصادی افراد جامعه جزء اصلیترین مسائل در راستای پیشرفت و توسعهی هر کشوری است که در آموزههای اسلامی بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. علی رغم تلاشهایی که در جهت بهبود وضعیت اقتصادی ایران شده است باز شاهد افول در شاخصهای اقتصادی و اجتماعی کشور بوده و پدیدهی فقر یکی از جدیترین معضلات کشور محسوب میشود. لذا لازم است تلاشهایی توسط حکومت اسلامی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی جامعه انجام شود که توجه به بهبود وضعیت معیشتی افراد جامعه و به ویژه محرومان از فعالیتهایی است که میتواند تأثیر عمیقی بر روند افزایش شاخصهای اقتصادی جامعه داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف ارائهی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و در پاسخ به این سؤال که «حکومت اسلامی چه نفشی در گسترش حمایت مالی نیازمندان جامعه دارد؟» انجام شده است. این پژوهش با رویکردی کیفی، با استفاده از روش تحلیلی، انتقادی به بررسی نقش حکومت اسلامی در گسترش حمایت مالی نیازمندان جامعه پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که حاکمیت میتواند از طریق ایفای نقشهای شناختی، سازماندهی ، هدایتی، حمایتی و نقش مدیریتی در این زمینه مؤثر باشد. درک ضرورت نهادینهسازی فرهنگ حمایت از نیازمندان مرتبط با نقش شناختی حکومت اسلامی بوده و توجه به اصل شایستهسالاری در انتخاب کارگزاران اقتصادی نیز مرتبط با نقش سازماندهی حکومت اسلامی است و توسعهی بینش فرهنگی جامعه در راستای حمایت از نیازمندان، آموزش و تربیت جامعهی صالح و معنوی از مصادیق نقش بصیرت دهی حاکم اسلامی است. از نقشهای اجرایی و نظارتی نیز میتوان به شناسایی افراد نیازمند جامعه، التزام حاکمیت و کارگزاران حکومتی به سادهزیستی، تنظیم روابط بین افراد بر اساس اصل خدمت رسانی، تأسیس صندوقهای قرض الحسنه و بستر سازی برای اجرای اصل مسئولیت مشترک اجتماعی در جامعه اشاره نمود. حمایت از مؤسّسات خیریه و بنگاههای اقتصادی بخش خصوصی ، ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال از مصادیق نقش حمایتی است.
Economic wellbeing of individuals in the society is the mos t important issue towarddevelopment in any country, which has been equally paid double attention in Islamic teachings.Despite efforts and initiatives for improving economic wellbeing in Iran, social andeconomic indicators are s till on a downward trend so that poverty is now a major problemfor the country. Therefore, Islamic government mus t do its bes t to improve the economicconditions in the society. Boos ting livelihood of the individuals, the underprivileged walksof life in particular, can deeply affect economic indicators of the society. This paper intends topresent an Islamic-Iranian model of progress to find an appropriate answer to the followingques tion: What is the role of Islamic sys tem of government in boos ting financial support tothe needy? With a qualitative approach, this paper has applied an analytical-critical method.Results of the s tudy show that the government can help alleviate poverty through its cognitive,organizing, leading, supportive and management roles. Unders tanding the need forins titutionalization of the culture of supporting the needy is related to the cognitive role ofthe Islamic government and paying attention to meritocracy in appointing economic agentsis related to the organizing role of the government. Similarly, boos ting cultural insight in thesociety toward supporting the needy, educating and upbringing a piety-based and spiritualsociety is an example of the insight-oriented role of the Islamic government. From amongthe executive and supervisory role of the government, mention should be made of the following:identifying the needy in the society, obliging the government and its agents to livea simple life, setting inter-individual relations based on the principle of service-rendering,es tablishing interes t-free credit funds, and paving the ground for implementation of theprinciple of joint social liability. Supporting charity ins titutions and private economic enterprises,and motivating private sector for creating employment opportunities come in thelis t of government’s supportive role.
خلاصه ماشینی:
در ايران بعد از انقلاب اسلامي امام خميني (ره ) در تاريخ سوم اسفند ١٣٦٧ به اين امر توجه نموده و از جنگ فقر و غنا به عنوان جنگ حق و باطل و جنگ ايمان و رذالت ياد کردند (امام خميني ، ١٣٧٨: ٢١،٨٥) و بدينوسيله به حساسيت رفع فقر و جامعه ي طبقاتي اشــاره نموده و آن را جهادي بر دوش تمامي مردم جامعه دانستند، ولي متاسفانه در حال حاضر به اين مقوله توجهي نشده و طبق آمار جهاني روز به روز بر فاصله ي طبقاتي افراد جامعه افزوده مي شود لذا لازم است براي رفع آن ، انفاق و کمک به نيازمندان مورد توجه و عمل قرار گيرد که با توجه به قدرت اجرايي حکومت در جامعه ، هيأت حاکمه ي حکومت اســلامي مي تواند به اين موضوع توجه نموده و زمينه ســاز گسترش کمک به نيازمندان 139 در ســطحي وســيع در جامعه گردد.
پرســش دوم : نقش ســازماندهي حکومت اسلامي در گســترش حمايت اجتماعي نيازمندان چيست ؟ سازماندهي نقشي است که در آن حاکم اسلامي به عنوان مدير جامعه ملزم به اجراي وظايفي اســت که بايد اجرا شود، تشخيص کساني اســت که بايد اجرا کنند، چگونگي گروه بندي وظايف و تعيين کساني است که بايد گزارش دهند يا گزارش بگيرند (فيضي ، (156 :1383 با توجه به اين که دقت در انتخاب کارگزاران متخصص و با اخلاق در جامعه ســبب پيشــرفت کارها و تثبيت ارزش هاي اخلاقي مي شــود، دولت موظف است با پيروي از آموزه هاي اهل بيت (ع ) براي فقرزدائي جامعه و حمايت از نيازمندان و نيز پيشــرفت و شکوفائي اقتصادي ، در انتخاب کارگزاران اقتصادي دقت نموده و از اصل تخصص مداري در اين امر اســتفاده نمايد.