چکیده:
تقسیمبندیِ ساختهای مجهول به دو گونۀ صفتی و فعلی همواره مبحثی پردامنه و مناقشهبرانگیز در تحلیلهای نحویِ برخی از زبانها بوده است. این موضوع در زبان فارسی نیز مباحثات بسیاری را پیش کشیده و دیدگاههای مختلفی را برانگیخته است. از آن میان، برخی از تحلیلگران بر این باورند که این زبان مجهول فعلی ندارد و ساخت «اسم مفعول+ شدن» محمول مرکب نامفعولی، یا بهعبارتی، مجهول صفتی بهشمار میرود. در مقابل، شماری دیگر نیز توالیِ یادشده را مجهول فعلی دانستهاند و «شدن» را فعل کمکی تلقی کردهاند. در پژوهش حاضر با تکیه بر آزمونِ رفتاریِ خوانشِ خودگام، ساخت «اسم مفعول+ شدن» را با ساخت «اسم مفعول+ بودن (ربطی)»ـ که در سنت دستورنویسی جملۀ اسنادی خوانده میشودـ ازمنظر مدتزمان خوانش و درک مقایسه میکنیم. طبق انگارههای پردازش جمله و نحو کمینهگرا، اگر «اسم مفعول+ شدن» مجهول فعلی باشد، انتظار میرود که بهدلیلِ پیچیدگیِ ساختاری و داشتن فرافکن اضافۀ مجهول، مدتزمان پردازش ذهنی آن بهطور معناداری از مدتزمان درک محمولِ مرکبِ نامفعولی بیشتر باشد. بااینهمه، یافتههای پژوهش و نتایج حاصل از آزمونهای آماری، این پیشبینی را تأیید نمیکنند و نشان میدهند که زمان پردازشِ دو ساخت یادشده کموبیش همسان است. این سخن بدینمعناست که توالی «اسم مفعول+ شدن» در فارسی نوعی مجهول صفتی یا همان محمول مرکب نامفعولی است و فعلِ دستوریِ «شدن» در این زبان همواره در جایگاه فعل سبک مینشیند.
Division of Passive structures into adjectival and verbal passives provoked some conflicts over the type of passive in some languages. It was also the case for Farsi language.In Farsi, the (former) consensus view that Persian passive is verbal in nature has been challenged in recent years, and some put forward the view that Farsi does not have verbal passive, but that this structure is an unaccusative complex predicate, or, in other words, adjectival passive. This study is an attempt to address this issue by conducting a self-paced reading experiment to gather processing evidence. In this experiment two structures were tested: “Participial adjective+ shodan” (the structure known as passivein which “shodan” is an auxiliary verb) and “Participial adjective+ budan” (an unquestionable unaccusative complex predicate). According to sentence processing models and minimalist syntax, verbal passive takes more time to be read (processed) than its adjectival counterpart. However, the results yielded by the experiment did not show any significant difference in reading time for the two structures whatsoever. This validates the view that Persian “Participial adjective+ shodan”is adjectival(i.e. an unaccusative complex predicate) in nature, and the functional verb “shodan” is always a light verb in this language.
خلاصه ماشینی:
مسئلۀ مجهول صفتی در زبان فارسی: برپایۀ آزمون پردازشی خوانش خودگام 1 مزدک انوشه دانشگاه تهران 2 1 فهیمه نصیب دانشجوی دکتری گروه زبانشناسی دانشگاه تهران تاریخ دریافت : ١٣٩٧/٠٧/١٢ تاریخ پذیرش : ١٣٩٨/١٠/٠٤ چکیده تقسیم بندی ساخت های مجهول به دو گونۀ صفتی و فعلی همواره مبحثی پردامنه و مناقشه برانگیز در تحلیل های نحوی برخی از زبان ها بوده است .
برخی معتقدند که از توالی «اسم مفعول + شدن » جملۀ مجهول نحوی تولید میشود (از جمله نک : باطنی، ١٣٤٨؛ دبیرمقدم ، ١٣٦٤؛ وحیدیان کامیار، ١٣٧١؛ راسخ مهند، ١٣٨٦، و رضایی ١٣٨٩ از میان بسیاری دیگر) و گروهی دیگر فارسی را فاقد مجهول فعلی میدانند و توالی یادشده را ساخت اسنادی، محمول مرکب نامفعولی یا اصطلاحا مجهول صفتی مینامند (ازجمله نک : خیام پور، ١٣٥٢؛ واحدی لنگرودی، ١٣٧٧؛ فولی ٢، هارلی ٣ و کریمی، ٢٠٠٥؛ انوشه ، ١٣٩٤).
اما اگر ساختار جملۀ «علی کشته شد» مانند بازنمایی (٣) باشد (مجهول صفتی)، پیش بینی میشود که مدت زمان پردازش و درک آن از سوی اهل زبان ، تفاوت معناداری با جملۀ «اتاق آراسته بود» نداشته باشد، چراکه در این صورت اشتقاق های نحوی این دو جمله بر هم منطبق اند.
Selected proceedings of the 5th conference on generative approaches to language acquisition North America (GALANA 2012).
"Children’s passives and their resulting interpretation" The proceedings of the inaugural conference on generative approaches to language acquisition–North America.
"Specifically language impaired and normally developing children: Verbal passive vs.