چکیده:
رشد سریع شهرنشینی به ویژه پس از انقلاب صنعتی، منجر به رویارویی شهرها با چالش های متعددی گردید که به تبع آن، در طول دهه 1980 و پس از آن مبحث توسعۀ پایدار و پایداری شهرها به منظور مقابله با مشکلات شهرها مطرح شد. در همین راستا، یکی از رویکردهای نوین که می تواند نقش کلیدی در تحقق پایداری شهرها داشته باشد، رویکرد گردشگری است. برهمین اساس، هدف پژوهش حاضر، تبیین وضعیت پایداری شهری به لحاظ ابعاد آن و سپس واکاوی تأثیر عامل گردشگری بر ابعاد پایداری شهری است. روش تحقیق پژوهش توصیفی – تحلیلی است و برای شناسایی معیارهای اصلی، ادبیات پژوهش و مبانی نظری مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت معیارهای نهایی مطابق با نظرات صاحبنظران امر استخراج گردید. جامعه آماری پژوهش شامل دو گروه ساکنان شهر خواف و خبرگان و متخصصین حوزۀ گردشگری و برنامه ریزی شهری است. در مرحلۀ اول به منظور تبیین وضعیت ابعاد چهار گانۀ پایداری شهری از آزمون T تک نمونه ای در نرم افزار SPSS بهره گرفته شد و سپس برای تحلیل میزان تأثیر عامل گردشگری بر هریک از ابعاد پایداری شهری شده از نرم افزار LISREL استفاده گردید. در نهایت یافتههای تحقیق نشان دهنده آن است وضعیت شهر خواف به لحاظ ابعاد پایداری شهری مطلوب نمی باشد که در این میان پایداری اقتصادی پایین تر سطح مطلوبیت را کسب نمود. همچنین عامل گردشگری بر تمامی ابعاد پایداری شهری تأثیر مثبت و معنادار دارد که بیشترین آن بر پایداری کالبدی (91/0) و پایداری اجتماعی (41/0) است.
The rapid growth of urbanization, especially after the Industrial Revolution, led to cities facing several challenges, which, in turn, during the 1980s and beyond, the issue of sustainable development and sustainability of cities to address the problems of cities was raised. In this regard, one of the new approaches that can play a key role in achieving the sustainability of cities is the tourism approach. Therefore, the purpose of this study is to explain the status of urban sustainability in terms of its dimensions and then analyze the impact of tourism on the dimensions of urban sustainability. The research method is descriptive-analytical and to identify the main criteria, research literature and theoretical foundations were examined. Finally, the final criteria were extracted in accordance with the opinions of experts. The statistical population of the study includes two groups of residents of Khaf city and experts and specialists in the field of tourism and urban planning. In the first stage, in order to explain the status of the four dimensions of urban sustainability, a one-sample t-test was used in SPSS software and then LISREL software was used to analyze the impact of tourism factor on each of the dimensions of urban sustainability. Finally, the research findings show that the situation of Khaf city is not favorable in terms of urban sustainability, in which lower economic stability gained a desirable level. Also, tourism factor has a positive and significant effect on all aspects of urban sustainability, the most of which is physical sustainability (0.91) and social sustainability (0.41).
خلاصه ماشینی:
تبيين نقش گردشگري بر ابعاد پايداري شهري مطالعه موردي: شهر مرزي خواف پريسا بيکي ١– دکتري جغرافيا و برنامه ريزي شهري، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران ، ايران تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٢/٢٠ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٠٥/١٥ چکيده رشـد سـريع شـهرنشـيني و هجوم جمعيت به شـهرهاي بزرگ به منظور بهره گيري از فرصـت هاي اقتصـادي، رفاهي، اجتماعي و غيره ؛ منجر به شــکل گيري چالش هاي متعددي گرديده اســت که ازجمله آن ميتوان به ضعف اقتصادي، عدم امنيت ، مهاجرت و خالي شدن سکنه مناطق مرزي اشاره کرد.
معيارهاي نهايي پژوهش بر طبق نظرات صاحب نظران ابعاد گويه ها منبع کالبدي دسترسي، تنوع کاربريها ليلا بديعي و همکاران ١٣٩٨؛ همبستگي و مشارکت ، امنيت ، حسيني نسب و همکاران ١٣٩٨؛ اجتماعي نهادهاي محلي، هويت ، صرافي ١٣٩٧؛ خمراني و فلاحتي سرزندگي پايداري ١٣٩٤؛ ضرابي و رضايي،١٣٩٢ اقتصادي اقتصاد محلي، اشتغال ، درآمد et al,2019; Abouelfadl شهري ميزان آلودگيها، دسترسي به 2019; et al Krellenberg زيست محيطي فضاي سبز Pina & Martinez 2016 بيکي و تردست ،١٣٩٧؛ دلشاد،١٣٩٦؛ اسعدي و دسترسي، زيرساخت هاي مناسب اردکاني،١٣٩٤؛ قنبري و گردشگري شهري، کيفيت جاذبه ها و همکاران ،١٣٩٤؛ سازمان جهاني تسهيلات رفاهي، منابع مالي و جهانگردي،١٣٩٠؛ ديناري، ١٣٨٤؛ انساني يو و همکاران ، ٢٠١٨؛ فرناندز و همکاران ،٢٠١٦ محدوده موردمطالعه شهرستان خواف در ٢٥٠ کيلومتري جنوب غربي مشهد مرکز استان خراسان رضوي ايران و جنوبيترين شــهرســتان خراســان رضــوي ميباشــد.