چکیده:
یعتبر تعلیم المفردات من أهمّ العناصر تعلیم اللغة الثانیة وتعلّمها، وینبغی علی مؤلّفی الکتب المدرسیّة فی مجال تعلیم اللغة العربیّة أن یهتمّوا بها أهمیّة بالغة. تهدف هذه الدراسة إلى المقارنة بین الحقول الدلالیّة فی کتاب اللّغة العربیّة للصف السابع الجدید (بعد سنة 2011م) والکتاب القدیم (قبل سنة 2011م) فی النظام التعلیمی الإیرانی. یسعی البحث إلى الإجابة على السؤال التالی وهو ما الفرق بین الکتابین من وجهة نظر الحقول الدلالیّة؟ وللإجابة على سؤال البحث تمّ استخراج الحقول الدلالیّة حسب نوع المفردات وحسب نوع العلاقة بین المفردات والحقول الاشتقاقیّة، ثمّ تمّت المقارنة بینهما اعتماداً علی منهج تحلیل المحتوی. أظهرت النتائج أنّ استخدام الحقول الدلالیة بشکل عامّ فی کتاب اللغة العربیّة القدیم أکثر استخداماً بالنسبة إلى کتاب اللغة العربیة الجدید، ویجب علی مؤلّفی الکتب المدرسیة أن یهتمّوا باختیار مفردات فی الحقول الدلالیّة لتکون أکثر فعالیةً لمساعدة المتعلمین فی عملیّة تعلیم المفردات والاحتفاظ بها لنجاحهم فی تعلیم اللغة العربیّة.
واژه هــا یکــی از مهمتریــن ارکان آمــوزش زبــان دوم محســوب می شــود؛ بنابرایــن نویســندگان کتاب هـای درسـی درزمینـۀ آمـوزش زبـان عربـی بایـد بـه آن اهمیـت ویـژه ای بدهنـد. هـدف ایـن تحقیـق مقایسـۀ خوشـه های معنایـی کلمـات در کتـاب عربـی جدیـد (پـس از سـال ١٣٩٠) و کتـاب عربــی قدیــم (قبــل از ســال ١٣٩٠) اســت . ایــن تحقیــق تــلاش می کنــد بــه یــک ســؤال اساســی جـواب دهـد کـه چـه تفاوتـی میـان کتـاب عربـی پایـۀ هفتـم جدیـد و قدیـم از جهـت خوشـه های معنایـی وجـود دارد؟ بـرای پاسـخ بـه ایـن سـؤال ، انـواع خوشـه های معنایـی دو کتـاب عربـی پایـۀ هفتــم بــر اســاس نــوع واژه هــا، نــوع ارتبــاط میــان واژه هــا و خوشــه های اشــتقاقی ، اســتخراج و بــا روش تحلیــل محتــوا بررســی شــدند. نتیجــه ایــن تحقیــق نشــان می دهــد به طورکلــی به کارگیــری خوشـه های معنایـی در کتـاب عربـی قدیـم نسـبت بـه کتـاب جدیـد ثمربخش تـر اسـت . نویسـندگان کتاب هــای درســی عربــی بایــد بــه انتخــاب واژه هــا در قالــب خوشــه های معنایــی اهمیــت بیشــتری بدهنـد تـا دانـش آمـوزان را در فرآینـد یادگیـری و بـه یادسـپاری واژه هـا و درنهایـت موفقیـت بیشـتر آنهـا در یادگیـری زبـان عربـی یـاری دهنـد.
Vocabulary is one of the most important elements in second language learning. Therefore, the authors of Arabic textbooks should pay special attention to this language component. The purpose of this study was to compare semantic fields of words in the new version of the Arabic textbook (after 2011) and the old version (before 2011). This research attempts to answer a fundamental question: what is the difference between the new and old Arabic books in terms of the semantic fields of their words? To answer this question, the two seventh-grade Arabic books were selected, and then the types of semantic fields were extracted based on the type of words, the type of relationship between the words, and the derivative clusters. They were then analyzed using content analysis in both books. The results of this study showed that it is generally more helpful to use semantic fields in the old Arabic textbook than in the new textbook, and Arabic textbook authors should pay more attention to semantic clustering in order to help students in the process of learning words, memorizing them and ultimately learning the Arabic language.