چکیده:
مرحوم کشّی در کتاب «اختیار معرفة الرجال» که توسط شیخ طوسی تلخیص شده است بر تصحیح و تصدیق تعدادی از روات و فقهاء نقل اجماع کرده است.این افراد بعدها توسط رجالیون به اصحاب اجماع مشهور شدهاند.در اینکه مراد کشّی از اجماع بر تصحیح افراد چه بوده؟ احتمالاتی از طرف علمای رجال مطرح شده است برخی تنها وثاقت خود مجمع علیه، برخی علاوه بر وثاقت راوی بر وثاقت مروی عنه، برخی بر تصحیح اصول کتابت شده توسط این افراد قائل شدند.اکثر بزرگانر جالی این عبارت را تنها مثبت جلالت شان آنها دانسته اند.با این همه هریک از این احتملات چندان مبنای درستی ندارد.با این همه میتوان گفت با توجه به نوع کلام مرحوم کشّی و بیان شیخ در عبارت «لایروون و لایرسلون الا عن ثقه» به این باور متمایل شد که اعتبار و منزلت این افراد لزومی بر تصریح در چنین اجماعی ندارد؛ چراکه افراد دیگری نیز به عظمت آنان نیز وجود دارد و حتی اگر اجماع کشّی نبود جلالت آنان ثابت بود.روایتی که آنان نیز بدون واسطه نقل میکنند به اعتبار وثاقت آنان نیز، نیاز به تصریح در قالب اجماع ندارد.بنابراین مراد کشّی از نقل اجماع برای اثبات وثاقت راویانی است که این افراد از آنها نقل روایت میکنند.از میان اصحاب امام رضا (ع) یونس بن عبدالرحمان در رتبه برتر از آنها و بعد از صفوان بن یحیی قرار دارد.عثمان بن عیسی نیز به دلیل سابقه واقفی بودن و عدم ذکر اجماع مذکور در خصوص او مورد تشکیک خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
بخش اول: اصحاب اجماع در عبارات مرحوم کشّی کشّی در سه مورد از کتاب خود از اصحاب اجماع نام برده است، (کشّی، 1404، ج2: 673) در هر مورد افرادی ذکر شده که موارد قطعی آن هیجده نفر است، در هر طبقه شش نفر قرار دارد که در سه طبقه قرار میگیرند و در شمار اصحاب امام باقر (ع)، امام صادق (ع)، امام کاظم (ع) و امام رضا (ع) قرار میگیرند، عبارت کشّی در اختیار معرفة الرجال با ذکر نام هر یک از اصحاب به در زیر ذکر میشود: طبقه اول: شامل اصحاب امام باقر (ع) و امام صادق (ع) هستند، این دسته شش نفر بوده که افقه آنان زرارة است: «دانشمندان ما بر تصديق اين دسته از ياران قديمى امام باقر و امام صادق عليهما السلام اجماع دارند و فقاهت آنها را مسلّم مىدانند و مىگويند: داناترين ياران قديمى [اين دو امام] در فقه، شش نفرند: زُراره، معروف بن خَرَّبوذ، بُريد، ابو بصير اسدى، فضيل بن يسار و محمّد بن مسلم طائفى.
(نوری، 1429، ج3: 858؛ ابن داود، 1342: 384) در مجموع اصحاب اجماع در عبارت کشّی هیجده نفر است، اما در طبقه اول و سوم به جای افرادی که ذکر شده اجماع در خصوص افراد دیگر نیز وجود دارد: مثلا در طبق اول «ابوبصیر» بر دو فرد اطلاق میشود یکی «ابو بصیر مرادی» که اسم او «لیث بن البَختری» است و دیگری «ابو بصیر اسدی» که نام او «یحیی بن القاسم اسدی» است.