چکیده:
از جمله نوینترین رویکردهای نقد آثار ادبی، رویکرد شناختی میباشد. کلاناستعارهها که برای درک آثار ادبی مورد نیاز هستند، از ساز و کارهای استعارههای مفهومی در این نگرش بهره میبرند. در این جستار با تکیه بر مفهوم شناختی استعاره، نگارنده قصد دارد کلاناستعارة آزادی را در اشعار شیرکو بیکهس بررسی کند. دادههای پژوهش حاضر، کتاب مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است (2011) میباشد. اینکه استعارة کلان آزادی چگونه در اشعار بیکهس نمود پیدا میکند و کدامیک از اشعار وی حاوی بیشترین مفاهیم مرتبط با آزادی هستند، سوالات اصلی پژوهش میباشند. پژوهش حاضر بر اساس نظریات لیکاف و جانسون (1980) و کووچش (2010)، و به روش تحلیلی صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مفاهیم آزادی، آزادی بیان، آزادی زنان و... مفاهیمی بارز در اشعار بیکهس میباشند. همچنین، استعارههای خرد بهکار رفته در روساخت این آثار داری زیرساختی پایهای به نام آزادی هستند که آنها را سامان میبخشد.
One of the most recent approaches in criticizing literary works is cognitive linguistics. Conceptual Metaphor Theory is one of the main theoretical frameworks in Cognitive Semantics. According to it, metaphor is not just a matter of word, but it is about thought and reason. In all of conceptual metaphors mapping is primary, and they use a source domain language as a pattern for showing the target domain concepts. Megametaphors are set of macrostructures in linguistics which built by other conceptual metaphors in superstructure of the text. This investigation aims to study cognitive megametaphor of "freedom" in the; Now a Girl is my Homeland, a book by Sherko Bekas. How Bekas used different kinds of conceptual metaphors in the undercurrent to form freedom megametaphor at the superstructure, is the main question in this study. The results show that freedom and its relevant concepts are the most common concepts in Bekas poetry.
خلاصه ماشینی:
آثار تحلیلی متعددی در مورد استعارههای مفهومی و کلاناستعارهها در ادبيات فارسي از ديد زبانشناسي شناختي انجام گرفتهاست که در بخش پیشینه به تعدادی از آنها اشاره خواهد شد، اما به علت خلأ کار برروی آثار شاعران و نویسندگان کورد در این زمینه، سعی شده است تا در این پژوهش به کلاناستعارههای آزادی و ظلمستیزی در آثار یکی از نامداران شعر و ادبیات کوردی یعنی شیرکو بیکهس (Sh. Bekas) پرداخته شود.
در کتاب مجموعه شعر اینک دختری سرزمین من است (2011)، بیکهس در همان صفحات آغازین کتاب، شاعر با خلق تابلویی کمنظیر، خفقان و زندانِ بوجود آمده برای خود و میهن را به تصویر میکشد و خود را همچون پرندهای در قفس نشان میدهد که زندانی شده و مجال پرواز و فعالیت ندارد؛ wæřæsbun čiyæ?!
بر رویِ تنِ شعر و آزادی مینویسم رُزانا»، در واقع شعر گفتن برای شیرکو بیکهس نوعی آزادی محسوب میشود، برای همین است در جای جای اشعارش به این مفهوم اشاره میکند و حتی گاهی در سه راهی عشق، میهن و آزادی مجبور به انتخاب میشود و بین آنها نوعی رقابت در دیدگاه شاعر وجود دارد.
5. نتیجهگیری در این پژوهش که به شیوة تحلیلی و به روش کتابخانهای بر روی اشعار بیکهس در مورد کلاناستعارة آزادی صورت گرفته است، نخست زبانشناسی شناختی و نظریة استعارههای مفهومی از دیدگاه لیکاف، جانسون و کووچش مطرح شد.
نتایج جستار حاضر پس از بررسی دادههای پژوهش که در واقع به صورت هدفمند از کتاب اینک دختری سرزمین من است (2011)، انتخاب شدهبودند، نشان میدهند که؛ از سویی تناظرهای متعددی بین حوزههای مبدأ و حوزههای مقصد در اکثر ابیات و بندهای این اشعار یافت میشود، اما استعارة بارز و مشترک در همة آنها «آزادی» میباشد.