چکیده:
هدف از انجام این تحقیق بررسی عملکرد و شناخت آثار شکلگیری تعاونیهای مشاع بر ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی و... در شهرستان کیار از توابع چهارمحال و بختیاری بود. در این زمینه، تعاونیهای مشاع شهرستان کیار، شامل 28 تعاونی و 126 بهره بردار، بررسی شدند. روش جمعآوری اطلاعات این تحقیق کتابخانهای و میدانی بود. در روش میدانی، با استفاده از پرسشنامه، تمامی تعاونیهای شهرستان سرشماری شدند. روش این تحقیق توصیفی – تحلیلی بود و از آزمونهای t تک نمونهای برای مقایسة میانگین شاخصهای تعاونیها با شاخصهای استان، و کای اسکوئر و همبستگی پیرسون برای مقایسة میانگین شاخصهای تعاونیهای شهرستان نسبت به هم استفاده شد. نتایج نشان داد اراضی بهرهبرداران این تعاونیها خرد و پراکنده است به طوری که متوسط سرانه اراضی 3 هکتار و پراکندگی آن در 5 نقطه است. بهرهوری منابع آب تعاونیها شرایط مطلوبی ندارد و تنها 15 درصد تعاونیها از شیوههای نوین آبیاری استفاده میکنند. از نظر اقتصادی، رضایتمندی از شاخصهای بهبود اشتغال، کیفیت اراضی، رضایت از نحوة تقسیم آب و رضایت از تقسیم اراضی بالاتر از میانگین کل (5/2) است و بر عکس، در زمینة استفاده بهینه از منابع آب، رضایتمندی از درآمدها و هزینهها، میزان خسارتها و... کمتر از میانگین کل (5/2) است. در زمینة اجتماعی، عملکرد تعاونیها نسبتا مناسب ارزیابی شد به طوری که طبق نظر بهرهبرداران، شاخصهای دریافت زمین توسط افراد واجد شرایط، افزایش همبستگی اجتماعی، جلوگیری از مهاجرت و... بالاتر از میانگین کل (5/2) و شاخصهای اشتغال زنان و مشارکت مالی اعضای تعاونی نزدیک به میانگین هستند. از نظر کالبدی – فیزیکی نیز عمده شاخصها از جمله رضایت از فاصله تعاونی تا روستا، مکانیابی شرکت تعاونی، رضایت از راه دسترسی و... مناسب ارزیابی شدند و پاسخها بالاتر از میانگین کل (5/2) بوده است. در مجموع، میانگین شاخصهای اجتماعی برابر با 2/3، میانگین شاخصهای اقتصادی معادل 3/2 و میانگین شاخصهای کالبدی - فیزیکی برابر با 1/3 ارزیابی شد.
The purpose of this research was to investigate the performance and to understand the effects of the formation of this system on the economic and social characteristics in the Township of Kiyar in Chaharmahal and Bakhtiari province. This study included 28 cooperative companies and 126 operators. The study objective was applied and research method is descriptive – analytical. Single-sample T-test, Chi-square and Pearson correlation. The required information has collected on the basis of documentary methods and field study. results showed fragmentation of agricultural land was one of the most important problems in our case study and all of the 28 agricultural cooperatives companies have divided lands between their beneficiaries (The average area of land was 3 hectares and its distribution was 5 points). Water resources productivity was not favorable for cooperatives, and only 15% of cooperatives used modern irrigation practices. In terms of economic satisfaction, the indicators of employment improvement, land quality, satisfaction with water distribution and land division satisfaction were higher than average (2.5). On the contrary, in terms of optimal use of water resources, satisfaction of incomes and expenses, damages and, responses were less than the average (2.5). In the social context, the performance of cooperatives was relatively appropriate, so that the indicators of land acquisition by qualified individuals, increasing social solidarity, preventing immigration and were higher than the average (2.5) And female employment indicators, financial participation of cooperative members was close to the average. In physical indicators, such as distance from cooperatives to village, co-location locator, access satisfaction and were well-evaluated and responses were higher than the average (2.5). In total, the average of social indicators is 3.2, the average of economic indicators was 2.3 and the average physical indicators were 1.3.
خلاصه ماشینی:
يکي از نظامهاي بهره برداري، که بعد از انقلاب اسلامي پديد آمده است ، شرکت هاي تعاوني مي باشند که با اهداف استفاده بهينه از عوامل توليد، انجام عمليات زيربنايي ، کشت يکپارچه ، افزايش عملکرد، به کارگيري بهينه ابزار و ادوات کشاورزي و منابع آب و خاک، ارتقاي سطح زندگي کشاورزان و جلوگيري از مهاجرت روستاييان در مناطق روستايي ايجاد شده اند (کلانتري، ١٣٨٩، ٦٣).
در مجموع، مي توان گفت مهم ترين اهداف تشکيل واحدهاي تعاوني مشاع بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي اعضا، ايجاد اشتغال، افزايش سطح زير کشت محصولات کشاورزي، يکپارچه سازي اراضي و تثبيت و ماندگاري جمعيت در مناطق روستايي بوده است (قنبري و برقي ، ١٣٨٩، ٨٧ و ٨٨).
نتايج بررسي وضعيت اقتصادي تعاوني هاي مشاع شهرستان کيار از ديدگاه بهره برداران سهم پاسخ هاي پاسخ گويان بر اساس طيف ليکرت انحراف شاخص ها ميانگين خيلي کم کم متوسط زياد خيلي زياد معيار ميزان رضايت از درآمد 1/12 2/77 4/5 22/5 24/8 21/1 27/2 ميزان برداشت در واحد سطح در مقايسه با ساير نظامهاي 1/10 2/02 1/6 5/8 28/4 28/1 36/1 بهرهبرداري بهبود اشتغال ناشي از ايجاد 1/20 3/26 9/3 25/1 18 23/1 24/5 تعاوني مشاع ميزان مشکل تقسيم اراضي ٤١/٤ ٢٧/٤ ١١/٥ ١١/٩ ٧/٧ ١/٩٩ ٠/٨٨ ميزان رضايت از هزينه هاي 0/97 2/42 2/2 10/2 42/5 29/4 15/7 کشاورزي ميزان رضايت از قيمت 0/95 2/52 4/4 20/5 25/8 23/1 26/2 محصولات کشاورزي ادامه جدول ٦ ميزان رضايت از شرکت بيمه در 1/05 2/64 3/5 16/9 39/6 21/4 18/5 زمينه پرداخت خسارت ميزان بهرهوري تعاوني در مقايسه 0/07 2/96 4/8 19/2 53/7 12/8 9/6 با ساير بهرهبرداريهاي روستا ميزان خسارتهاي کشاورزي 0/99 3/41 33/10 24/10 21/7 10/6 10/5 (سرمازدگي ، آفت و...