چکیده:
شوراهای اسلامی شهر و روستا و شوراهای بالادست از جمله نهادهای اساسی خاص در نظام جمهوری اسلامی ایران به شمار میآیند که بر مبنای نظام عدم تمرکز اداری تشکیل شدهاند. علیرغم اهمیت ویژهای که قوانین اساسی و عادی برای این شوراها قائل شدهاند و با وجود فرصتها و ظرفیتهای قانونیِ این نهادهای نوپا در انجام وظایف و اختیارات خود، شوراهای مذکور با مشکلات و آسیبهای متعددی مواجه بودهاند. در این میان، موانع حقوقی شوراها از نظر ساختار و تشکیلات، قابلبررسی جداگانه است. تعارض اصول قانون اساسی در خصوص ساختار و جایگاه شوراهای اسلامی و دیدهنشدن خصایص لازم برای یک نهاد محلی در قوانین عادی، از جمله اساسیترین موانع ساختاری پیش روی شوراهای اسلامی محسوب میشوند. لذا ارائه نظر تفسیری توسط شورای نگهبان از اصول قانون اساسی در راستای واگذاری تصمیمگیری و ادارة امور محلی به شوراها، استفاده از ظرفیتهای حقوقی موجود شوراها و تلاش مجلس شورای اسلامی در وضع قوانین مناسب در راستای تقویت جایگاه شوراها ضروری است.
Islamic urban and rural councils and upper-hand councils are among special fundamental institution in Islamic republic of Iran that have been founded based on the system of decentralization. Despite the particular importance attached to Islamic councils by constitutions and ordinary laws and the fact that this newly establish has had opportunities and capacities for doing its duties and powers, this councils have faced several challenges in the face of those opportunities.in this respect legal obstacles of councils can be studied separately in terms of structure and organization. Conflict articles of constitutions concerning structure and status of Islamic councils and the lake of necessary features for a local institution in ordinary laws are considered as one of the most fundamental structural barriers facing Islamic councils. It seems necessary for the guardian council to provide an interpretation of the constitution in line with relegation of decision making and administration of local affairs to councils, using legal capacities of councils present and effort of Islamic council assembly in enacting of appropriate laws in line with reinforcing the position of council.
خلاصه ماشینی:
لذا ارائه نظر تفسیری توسط شورای نگهبان از اصول قانون اساسی در راستای واگذاری تصمیم گیری و ادارة امور محلی به شوراها، استفاده از ظرفیت های حقوقی موجود شوراها و تلاش مجلس شورای اسلامی در وضع قوانین مناسب در راستای تقویت جایگاه شوراها ضروری است .
ب ) شورا؛ نهادی تصمیم گیر و اداره کننده در اصل هفتم قانون اساسی، شوراهای اسلامی نهادهایی تصمیم گیرنده و اداره کننده هستند به این ترتیب که برای محدوده جغرافیایی مشخص و معین (مانند استان ، شهرستان ، شهر و روستا) تصمیم گیری میکنند و مصوبات آنها در همان محدوده جغرافیایی، توسط نیروهای اجرایی شوراها اجرا می شود.
مؤید این مطلب ماده ٢٢ قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری مصوب ١٣٦١ است که مقرر می دارد: «بودجه شوراها از طریق زکات و درآمدهای محلی و در صورت لزوم از طریق عوارضی که در مقابل خدمات ارائه شده وضع می گردد تأمین خواهد شد و کمبودهای آن از راه کمک های دولتی....
ج ) از چالش های ساختاری شوراها در قوانین عادی را می توان «عدم تشکیل شوراهای محله در قانون شوراهای ١٣٧٥ دانست » (حافظ نیا و ویسی، ١٣٨٦، ٩٨) ازآن جهت که این جزء از تقسیمات کشوری در شکل گیری و ساختار شورای شهر در قانون مذکور در نظر گرفته نشده است .