چکیده:
یکی از معضلات اساسی در حوزه کشاورزی، تغییر کاربری اراضی است که اخیرا تشدید گردیده است. این مساله در درازمدت، روند و توازن تولید محصولات کشاورزی را مختل خواهد نمود. در این زمینه عوامل بسیاری وجود دارد که تمایل به تغییر کاربری اراضی توسط کشاورزان را تحت تاثیر قرار می دهد. دراین راستا هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی اثرات بانک کشاورزی در تغییر کاربری اراضی زراعی شهرستان همدان به عنوان یک قطب کشاورزی است، که با مساله تغییر کاربری اراضی زراعی مواجه است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و ماهیت توصیفی تحلیلی دارد. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل ۳۰۰ نفر (N=۳۰۰) است. با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان، نمونه آماری ۱۵۰ نفر تعیین گردید که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه ای است که روایی آن با کسب نظر از استادان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (۸۳/۰) تایید گردید. تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل عاملی درقالب نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی، ۹ عامل را به عنوان مولفه های موثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی شناسایی نمود که مهمترین آنها عبارتند از: عدم حمایت دولت، عامل اقتصادی، جغرافیایی، سیاستگذاری و برنامه ریزی. ۹ عامل شناسایی شده در مجموع ۷۰۴/۶۱ % از واریانس متغیر تغییر کاربری اراضی کشاورزی را تبیین می کنند.
خلاصه ماشینی:
بررسیها نشان میدهد که شهرستان همدان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و طی دهههای اخیر به علت رشد بالای جمعیت شهرنشین، ارزانی زمین کشاورزی، عدم حمایت از بخش کشاورزی، مشکلات ساختاری بخش کشاورزی، عدم هماهنگی و تعامل دستگاههای اجرایی و سازمانها با وزارت جهاد کشاورزی، توجه بیشتر به بخش صنعت و توسعه شهری و رونق سوداگری زمین، بخش وسیعی از حاصلخیزترین اراضی کشاورزی شهرستان از چرخه تولید خارج گشته و به کاربریهای متعدد تغییریافته است.
3- چارچوب نظری تحقیق به طور كلی میتوان عوامل ذیل را در نحوه مصرف تسهیلات اعطایی بانک کشاورزی و هدایت صحیح این تسهیلات در جهت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی زراعی مؤثر دانست: 3-1- درآمدزایی فعالیت كشاورزی هر چه سوددهی فعالیت تولیدی در اثر دسترسی به بازار، دسترسی به موقع به نهادهها، دسترسی به خدمات ترویجی و آموزشی بیشتر باشد، گیرنده وام كشاورزی، رضایت بیشتری از تولید پیدا میكند، كه این خود انگیزه مضاعفی را برای مصرف وام در فعالیتهای تولیدی فراهم میآورد.
جدول 2- عوامل استخراج شده، مقدار ویژه، درصد واریانس و درصد تجمعی واریانس آنها بعد از چرخش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} 6- نتیجهگیری و پیشنهادات مهترین مولفه موثر در تغییر کاربری اراضی کشاورزی در جدول (2) نشان داده شده است اولین عامل با در برگرفتن چهار متغیر 727/12 %از واریانس کل را تببین میکند با توجه به متغیرهای بار شده این عامل، عامل عدم حمایت دولت نام گرفت.
R. 1999, Agricultural Credit Problems and Policies During; The Transition to a Market Economy in Central and Eastern Europe.