چکیده:
حمایت از ولایت که جایگاه رفیعی در اسلام دارد، از جمله مسایلی است که به روشنی در حیات اجتماعی_سیاسی فاطمه علیها السّلام آمده است. حضرت فاطمه علیها السّلام، نخستین بانویی است که در حفظ حریم ولایت، راهبردها و مواضعی را اتخاذ کرده است که هماره میتواند الگویی برای ولایتمداران باشد. پژوهش حاضر به بررسی شیوههای قولی و سلوک حضرت فاطمه علیها السّلام در دفاع از حریم ولایت اختصاص یافته است. اعلام مشروعیت نداشتن خلیفه، تبیین شخصیت امیرمومنان علی علیه السّلام و برجسته کردن امتیاز ایشان برای مهاجرین و انصار با ایراد خطابه، یادآوری سخنان نبی مکرم اسلام صلّی الله علیه و آله درباره ویژگیهای ولایت و بهویژه بیان ماجرای غدیر، موضع سرسختانه در مقابل تسامح و تساهل خواص که اغلب برای کسب مقام و منصب سکوت را اختیار میکردند و نیز اهتمام در بیداری مسلمانان، اصرار بر بازستاندن فدک و ردّ استدلال خلیفه بر ارث نداشتن انبیاء برای فرزندان، همراهی و مشایعت با امیرمومنان علی علیه السّلام جهت اثبات حقانیتشان، بیت الاحزان و در نهایت وصیت به دفن شبانه، از راهبردها و رفتارهای فاطمه علیها السّلام در دفاع از حریم ولایت و خلافت امیرمومنان علی علیه السّلام است.
One of the issues that obviously plays an important role in Hazrat Fatemeh’s socialpolitical
life is to support guardianship which has a great status in Islam. Hazrat
Fatemeh is the first woman who applied strategies and stances to keep the realm of
guardianship that always it can be a pattern for followers of guardianship. The present
study examines Hazrat Fatemeh’s verbal and behavioral ways to defend the realm of
guardianship. The strategies and behaviors applied by Hazrat Fatemeh for defending
the realm of guardianship and caliphate of Hazrat Ali are as follows: the announcement
of illegitimacy of caliph, the explanation of Hazrat Ali’s personality and the emphasis
on his points for immigrants and Ansar by her lectures, the remembrance of the
Prophet Mohammad’s words about the characteristics of guardianship especially
the expression of Ghadir event, a strong stance against the tolerance and indulgence
of elites who were often silent so that they could reach a position, the attempt to
keep Muslims informed, the emphasis on taking back Fadak, the rejection of caliph’s
reasons on this issue that children do not inherit caliphate from the prophets, the
companionship with Imam Ali to prove their righteousness, Bayt al-Ahzan, and
finally, his will to be buried at night.
خلاصه ماشینی:
اعلام مشروعیت نداشتن خلیفه، تبیین شخصیت امیرمؤمنان علی(ع) و برجسته کردن امتیاز ایشان برای مهاجرین و انصار با ایراد خطابه، یادآوری سخنان نبی مکرم اسلام (ص) درباره ویژگیهای ولایت و بهویژه بیان ماجرای غدیر، موضع سرسختانه در مقابل تسامح و تساهل خواص که اغلب برای کسب مقام و منصب سکوت را اختیار میکردند و نیز اهتمام در بیداری مسلمانان، اصرار بر بازستاندن فدک و ردّ استدلال خلیفه بر ارث نداشتن انبیاء برای فرزندان، همراهی و مشایعت با امیرمؤمنان علی(ع) جهت اثبات حقانیتشان، بیت الاحزان و در نهایت وصیت به دفن شبانه، از راهبردها و رفتارهای فاطمه(س) در دفاع از حریم ولایت و خلافت امیرمؤمنان علی (ع) است.
1. حفظ امنیت در پرتو ولایت با توجه به تثبیت ولایت در شخصیت حضرت علی(ع)، پس از رحلت رسول گرامی اسلام(ص)، آن حضرت، برنامه سکوت معنادار و همکاری حساب شده با خلفا را به عنوان مهمترین عامل برای حفظ امنیت و راه نجات امت از هلاکت انتخاب کرد که این امر میتواند دلایل متعددی داشته باشد.
تذکر روایت پیامبر (ص)در باب خلافت در فضای نابسامان پس از رحلت پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله، مردم به خاطر ترس و وحشتی که از دستگاه حاکم داشتند، حقایق زیادی را کتمان کردند، گویا هرگز آنها را از پیامبر نشنیدهاند، اما حضرت فاطمه (س)به خود اجازه چنین کاری نداد؛ بلکه شجاعانه و به بهانههای مختلف حقایق را درباره ولایت و امامت علی بن ابیطالب (ع) اظهار کرد و آنچه را که در این خصوص از پیامبر (ص) شنیده بود، برای مردم بازگو نمود.